Telefona Virüs Bulaştı mı Iyi mi Anlaşılır?

Akıllı telefonlarımız, bankacılık işlemlerinden en hususi anılarımıza kadar hayatımızın neredeyse tamamını içinde barındıran minik birer asistana dönüştü. Hâl bu şekilde olunca, bu kadar kıymetli bilgiyi barındıran cihazlarımızın güvenliği de büyük ehemmiyet taşıyor.

Tıpkı bilgisayarlar şeklinde, telefonlarımız da fena amaçlı yazılımların, şu demek oluyor ki virüslerin hedefi olabilir. Bu durum, kişisel bilgilerimizin çalınmasından maddi kayıplara kadar pek fazlaca can bunaltan sonuca yol açabilir. Peki, o meşhur “Acaba telefonuma virüs mü bulaştı?” şüphesi aklınıza düştüyse ne yapmanız gerekiyor?

Telefonda virüs bulunduğunu gösteren 10 yaygın emare

Telefonunuzda virüs bulunduğunu düşünüyorsanız ürkü yapmadan ilkin durumu doğru çözümleme etmeniz gerekir. Bilgisayarlarda olduğu şeklinde telefondaki virüslerde çoğu zaman arkasında bazı izler bırakır.

1. Aşırı yavaşlama ve devamlı donmalar

Telefonunuz eskisine gore gözle görülür şekilde yavaşladıysa, uygulamaları açarken fazlaca bekletiyorsa yada sık sık donup tepkisiz kalıyorsa bu virüs olduğuna dair bir işaret olabilir. Virüsler arka planda devamlı emek vererek telefonunuzun işlemcisini ve belleğini (RAM) yorar, bu da performans düşüklüğüne niçin olur.

2. Şarjın fazlaca süratli bitmesi

“Daha sabah şarj etmiştim, ne acele bitti bu?” diyorsanız, suçlu bir virüs olabilir. Fena amaçlı yazılımlar, devamlı etken kalmış olarak telefonunuzun bataryasını normalden fazlaca daha süratli tüketir.

3. Denetim dışı oluşturulan reklamlar (Pop-up)

Telefonunuzun ana ekranında, kilit ekranında yada siz bir uygulama kullanmıyorken bile ansızın beliren can bunaltan reklamlar, “adware” olarak malum bir reklam virüsünün en net emaresidir.

4. İnternet veri kullanımında anormal artış

Ay sonunda mobil veri paketinizin beklenmedik bir halde bittiğini fark ettiyseniz, telefonunuzun veri kullanım detaylarını deneyin. Virüsler, sizden habersiz olarak devamlı veri gönderip alarak web kotanızı sömürebilir.

5. Telefonun aşırı ısınması

Oyun oynamadığınız yada şarja takılı olmadığı hâlde telefonunuzun kasası el yakacak kadar ısınıyorsa, bu durum arka planda çalışan bir virüsün işlemciyi aşırı zorladığı anlamına gelebilir.

6. Kendi kendine yüklenen uygulamalar

Telefonunuzun menüsünde daha ilkin asla görmediğiniz ve sizin indirmediğiniz uygulamalar fark ettiyseniz, bu fazlaca ciddi bir güvenlik açığının göstergesidir. Bu uygulamalar çoğu zaman öteki virüsleri sisteme dâhil etmek için kullanılır.

7. Uygulamaların devamlı kapanması ve hata vermesi

Daha ilkin sorunsuz çalışan bankacılık ve toplumsal medya uygulamalarınız ansızın kapanıyor ve devamlı “Uygulama Cevap Vermiyor” hatası veriyorsa, virüs sistem dosyalarına zarar veriyor olabilir.

8. Kendi kendine arama yapması ve bildiri göndermesi

Telefonunuzun sizden habersiz bir halde rehberinizdeki kişileri aradığını yada acayip SMS’ler gönderdiğini fark ederseniz, bu durum virüsün telefonunuzun kontrolünü kısmen ele geçirdiğini gösterir.

9. Telefon faturanızdaki beklenmedik artış

Bazı virüsler, sizden habersiz olarak ücretli servislere SMS göndererek faturanızın kabarmasına niçin olur. Faturanızı denetim ettiğinizde bilginiz haricinde abonelikler yada ücretler görürseniz şüphelenmelisiniz.

10. Güvenlik yazılımının emek vermemesi

Eğer telefonunuzda bir antivirüs uygulaması var ise ve bu uygulama aniden çalışmamaya yada hata vermeye başladıysa, virüs kendini korumak için güvenlik yazılımını dönem dışı bırakmaya çalışıyor olabilir.

Telefonunuza virüs bulaştığını düşünüyorsanız ne yapmalısınız?

• Adım #1: Telefonunuzu güvenli modda (safe mode) başlatmak, virüsün çalışmasını geçici olarak engeller. Bu moddayken şüpheli uygulamaları daha kolay kaldırabilirsiniz. (Telefon modelinize gore güvenli modda başlatma adımlarını internetten aratabilirsiniz.)
• Adım #2: Son zamanlarda indirdiğiniz yada tanımadığınız tüm uygulamaları denetim edip kaldırın. Bilhassa resmî olmayan mağazalardan (APK siteleri şeklinde) indirdiğiniz uygulamalara dikkat edin.
• Adım #3: Google Play Store yada Apple App Store’dan malum ve yüksek puan almış (Örn: Malwarebytes, Bitdefender, Norton) bir antivirüs uygulaması indirip tam bir tarama yapın.
• Adım #4: Eğer yukarıdaki adımların hiçbiri işe yaramazsa, son umar olarak telefonunuzu yapınak ayarlarına döndürmeniz gerekebilir. Ihmal etmeyin, bu işlem telefonunuzdaki tüm verileri (fotoğraflar, rehber, mesajlar) silecektir. Bu yüzden işlemden ilkin ne olursa olsun verilerinizi yedekleyin.

iPhone’a virüs bulaşır mı?

Evet sadece Android’e gore fazlaca daha zor olsa gerek. Apple’ın kapalı ekosistemi ve sıkı App Store denetimleri yardımıyla iPhone’lar oldukça güvenlidir sadece “jailbreak” yapılmış (kırılmış) bir iPhone’a virüs bulaşma olasılığı yüksektir. Kısacası genel bir kullanıcı için risk oldukça düşüktür.

Bir tek bir web sitesine girerek telefona virüs bulaşır mı?

Evet. “Drive-by download” adında olan yöntemle, yalnız fena amaçlı bir siteyi ziyaret etmek bile, siz bilincinde olmadan telefonunuza bir yazılımın indirilmesine niçin olabilir. Bundan dolayı güvenmediğiniz bağlantılara tıklamaktan kaçının.

Yapınak ayarlarına dönmek virüsü kati olarak temizler mi?

%99 oranında evet. Yapınak ayarlarına sıfırlama işlemi, telefonun dâhili hafızasındaki tüm verileri ve uygulamaları silerek sistemi ilk günkü hâline döndürür. Bu işlem neredeyse tüm virüsleri temizler sadece fazlaca ender görülen ve direkt sistemin ana belleğine bulaşan gelişmiş virüsler kalıcı olabilir fakat bu genel kullanıcılar için fazlaca düşük bir ihtimaldir.