Swatch ve Mercedes’in Smart Macerası Niçin Tutmadı?
Vasıta tasarımlarında alanında uzman kişiler aklımıza gelse de İsviçre’nin meşhur saat üreticisi Swatch, bu mevzuda alışılmışın dışına çıkıyor ve yenilikçi ruhunu otomotiv yaşamına taşıyarak kent içi ulaşımı kökten değiştirecek bir vasıta tasarlamaya karar veriyor.
Mercedes-Benz ile güçlerini birleştirerek “Swatch Mercedes ART” kısaca “Smart” adını verdikleri projeyle, kompakt ve çevik bir kent otomobili yaratmayı hedefliyorlar.
Peki, böylesine iddialı bir girişim niçin beklenen başarıyı yakalayamadı?
Smart’ın doğuşu ve özellikleri
Swatch, tasarladığı otomobil ile başta 1991’de Volkswagen ile antak kalma imzalıyor sadece otomobil markasının projeden çekilmesiyle 1994’te mevzuya Mercedes’in sahibi Daimler-Benz giriyor.
Benz, MCC adlı bir yan şirket kuruyor ve Smart ilk olarak 1997’de Frankfurt Otomobil Fuarında tanıtılırken iki kişilik tasarımı ve kompakt yapısıyla kent içi kullanım için ideal bir vasıta olarak lanse ediliyor.
Smart Fortwo modeli, 2.540 mm uzunluğuyla dar sokaklarda ve sıkışık trafikte rahatça hareket edebiliyordu. 999 cc’lik 3 silindirli motoru, 71 beygir güç ve 92 Nm tork üreterek hafifçe gövdesi yardımıyla kafi bir performans sunuyordu.
Ek olarak kent içinde 6,1 L/100 km, kent haricinde ise 4 L/100 km yakıt tüketimiyle ekonomik bir seçenekti.
Niçin başarısız oldu?
Başarısızlığı azca buz da değildi. Avrupa’nın en oldukça zarar eden 10 otomobil sıralamasında ilk sırada yer alıyordu ve 5 milyar dolara zarara uğratmıştı.
Pazar uyumsuzluğu ve tüketici alışkanlıkları başarısızlığının başlıca sebeplerinden biri oldu. Smart, kompakt boyutları ve iki kişilik kapasitesiyle bilhassa Avrupa’nın kalabalık şehirleri için tasarlanmıştı.
Sadece ABD benzer biçimde büyük araçların tercih edilmiş olduğu pazarlarda aynı ilgiyi göremedi. 2008’de ABD pazarına giriş meydana getiren Smart, ilk senesinde ortalama 25.000 tane satmasına karşın sonraki yıllarda bu sayı hızla düştü.
Sonraki 2 yılda 6.00 tane sattı. 2014’te üçüncü neslin tanıtımıyla 10.500’e yükselse de 2017’de bir tek 3.000, 2018’de 1.300 ve 2019’da ise 626 tane satıldı.
Bunun yanı sıra Swatch’un kurucusu Nicolas Hayek, uygun fiyatlı ve hibrit bir kent otomobili hayal ediyordu fakat Mercedes-Benz ile yaşanmış olan tasarım ve mühendislik mevzusundaki görüş ayrılıkları yaşandı.
Bu ayrılık, projenin başlangıçtaki vizyonundan sapmasına ve hedef kitlenin beklentilerinin tam olarak karşılanamamasına da yol açtı.
Teknik problemler ve güvenilirlik endişeleri de vardı.
Smart sahipleri, bilhassa motor ve şanzıman mevzusunda çeşitli problemler bildirdi. Motorun güvenilirliği mevzusunda şikâyetler bulunurken beş vitesli otomatikleştirilmiş manuel şanzımanda vites geçişleriyle ilgili problemler yaşandı.
Süspansiyon sisteminin yetersizliği sebebiyle de vasıta, seyahat esnasında konfor sorunları yaşatabiliyordu.
Avrupa Birliği’nin emisyon düzenlemeleri ve elektrikli araçlara geçiş hedefleri de Smart’ı zor durumda bıraktı. Yalnız Fortwo ve Forfour modellerine haiz marka, SUV ve crossover segmentlerinde rekabet edemedi. Elektrikli modellere geçişte yaşanmış olan gecikmeler ve sınırı olan menzil, tüketicilerin alternatif markalara yönelmesine niçin oldu.
Tüm bunların sonunda Swatch, 1998’de projeden çekildi ve hisselerini Mercedes-Benz’e devretti. 2019’da ise Çinli dev Geely ile Daimler içinde bir antak kalma imzalandı. Çin’deki bir montaj fabrikası şu anda tamamen yeni elektrikli Smart otomobil serisi üretiyor.
