Suni Zeka, Eğitim Sistemini Değiştirebilir mi?

Dünyanın her yerinde bambaşka ‘sistemler’ geçerli olsa da, günümüz eğitim sisteminin temeli ortak; bir eğitimci ve öğrenciler bir araya gelirler, eğitimci öğretir, talebe öğrenir, ödevler verilir, sınavlar yapılır ve öğrencinin ‘ne kadar öğrendiği’ kontrol edilir.

Bu kolay ve pek fazlaca yönden eleştiriye açık sistemde son dönemde bazı çatlaklar oluşmaya başladı. Şu sebeple ChatGPT şeklinde suni zeka destekli uygulamalar ve yazılımlar, öğrenciler yerine ödev halletmeye, hatta sınava girmeye başladılar. Açık konuşmak gerekirse, bu mevzuda epey de başarılılar.

Suni zeka, eğitimde bir avantaj mı yoksa korkulması ihtiyaç duyulan yeni bir ‘öcü’ mü peydah oldu?

Suni zeka yazılımlarının son dönemdeki süratli gelişimi ve artan popülaritesi sonrası eğitime tesirleri de haliyle münakaşaya açıldı.

Öğrencilerin ödevlerini suni zeka destekli uygulamalar üstünden hazırlamaları, sınavlarda bu yazılımlardan yararlanmaları, ChatGPT’nin arka arkaya hukuk, işletme, doktorluk şeklinde bölümlerin yazılı imtihanlarından üstün başarıyla geçmesi şeklinde vakalar sonrası tartışmalar öyleki büyüdü ki yasaklar gelmeye başladı. Sadece bu yasakların karşısında, suni zekayı her alanda olduğu şeklinde eğitimde de bir destek elemanı olarak kullanabileceğimizi düşünenler var.

Vatanımızda de münakaşa yaratan bu mevzuya yanıt alabilmek için eğitimcilere bazı sorular yönelttik;

Bir ödev/proje için ChatGPT, DALL-E, Midjourney şeklinde suni zeka yazılımlarından elde edilmiş doneleri kabul eder miydiniz, cevabınızı gerekçe ve koşullarıyla özetleyebilir misiniz?

Dr. Onur Akşit / Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Kısmı: ”Kabul edebilirim. Adı geçen suni zekalar onlara verdiğiniz komutlar, ifadeler ve soruların niteliklerine bakılırsa daha iyi cevaplar veriyorlar. Şu demek oluyor ki onları iyi ve amacına uygun kullanabilmek de bir eğitim ve beceri gerektiriyor. Öğrencilerin bu niteliklere haiz olup olmadıklarını ölçen bir değerlendirme sistemine bakılırsa (tüm süreci içeren raporlarıyla beraber) ödevlerini yada projelerini kabul edebilirim.”

Vedat Ersin Ceviz / Bilgisayar Öğretmeni: ”Doğal ki kabul ederdim zira artık ne yazılılarda yönelttiğimiz soruların ne de verdiğimiz ödevlerin salt data aramaya yönelik olmaması icap ettiğini savunuyorum. Ezberci yaklaşımı desteklemek yerine açık uçlu, yoruma dayalı ve öğrencinin kendine özgü yaklaşımını çalışmalarda görmeyi hedefliyorum. Ek olarak yazılılarda da mevzuyu ne kadar anladığını daha net çıkarabiliyorum. Bundan dolayı bu yazılımları kullanımı onun kafasında bir taslak oluşturması açısından mühim. Bu taslağın üstüne inşa etmiş olduğu yaklaşım ve çıkarımlar biz öğretmenleri hedeflenen kazanıma daha acele götürebilir.”

Elif Türkan / Matematik Öğretmeni: ”Bu durum öğrencilerin ödevinin kazanım amacına göre farklılık gösterir. Şu sebeple öğrenciye bilgiye iyi mi yetişmesi icap ettiğini öğretme kazanımını amaçlayan bir projede, öğrencinin bu yazılımları araştırıp suni zekayı dolayısı ile teknolojiyi kullanarak projeyi tamamlaması etken bir öğrenme ortamı yaratır; projenin kazanımına ulaşılmasını sağlar. Öteki taraftan, projenin amacı öğrencinin hesaplamalar şeklinde ergonomik zihinsel beceri gerektiren kazanımları pekiştirmesi ise öğrenciyi hazıra itmesi sebebi ile kullanılmamalıdır.”

Öğrencilerinizin sınavlara ChatGPT şeklinde yazılımlar ile hazırlanmalarını ve sınavların değerlendirilmesi şeklinde mevzularda suni zeka destekli yazılımları kullanmayı ister miydiniz?

Onur Akşit: ”ChatGPT neredeyse Google şeklinde kullanılabilir. O yüzden onu hazırlık için kullanabilirler. Değerlendirme mevzusunda evet arzu ederdim zira sınıflar gittikçe kalabalıklaşıyor. İşimizi fazlaca kolaylaştırabilir suni zeka destekli yazılımlar.”

Vedat Ersin Ceviz: ”Suni zeka destekli yazılımların imtihan değerlendirmesinde kullanılmasını kesinlikle destekliyorum. Şu sebeple fazlaca fazla öğrencimiz olduğundan öğrencileri kovuşturmak, önceki başarılarını kendi içinde ve öteki öğrencilere bakılırsa değerlendirmek şeklinde fazlaca fazla efor sarf edilmesi ihtiyaç duyulan işlemlerden kurtaracaktır. Öğrenciler bazında ise öğrendiği bilgiler arasındaki bağlantıyı oluşturması fazlaca önemlidir. Data ezberlenebilir fakat tam olarak nerede kullanımı icap ettiğini bu bağlantılar yardımıyla edinir. Bu bağlantıları öğrencide oluşturmak biz öğretmenlerin görevi. Fakat okul haricinde ve sınava hazırlanırken bu bağlantıları suni zeka yardımıyla oluşturabilirler. Öğretmen kadar başarı göstermiş olur mu o münakaşa mevzusu 🙂 Şu sebeple öğretmeni öğrencisini suni zeka yazılımlarına nazaran daha iyi tanır.”

Elif Türkan: ”Desteklerim. Sınava hazırlanma açısından bilhassa uzaktan eğitim süreci için faydasının olacağını düşünüyorum. Imtihan değerlendirilmesinde kullanılmasında açıkçası güvenilir değilim. Ölçme değerlendirme yöntemine bakılırsa tercih edilebilir/edilmeyebilir. Şu sebeple açık uçlu bir soruda öğrencinin nerede, niçin hata yaptığını inceleyip puanlamak için öğrenciyi tanımak gerekir fakat suni zeka bu analizleri bizlere sağlayamaz. Ve yorum sorularında tek bir doğru yanıt olamayacağı için de o biçim bir ölçmenin değerlendirmesinde kullanılmamalı diye düşünüyorum.”

Suni zeka yazılımlarının eğitim süreçlerine entegre edilerek etken olarak hem öğrenciler hem de öğretmenler tarafınca kullanılması mevzusuna iyi mi bakıyorsunuz?

Onur Akşit: ”Suni zekayı görmezden gelmek ve kullanmamak yakın bir zamanda pek mümkün olmayacak şeklinde görünüyor. Sadece bunun eğitim etiğine uygun kullanımını öğrencilere ne olursa olsun benimsetmek gerekiyor. Teknolojiyi, işimizi, hayatımızı, fikir biçimimizi elimizden alacak bir özne olarak değil hayatımızı kolaylaştıracak bir özne olarak görmeliyiz diye düşünüyorum. Doğal onu bu şekilde bir özne haline getirmek de bir anlayış ve mücadeleyi gerektiriyor.”

Veysel Ersin Ceviz: ”Derslerde data akışı yerine bu yazılımları öğretmenler bir partner şeklinde kullanabilirler. Böylelikle öğrencilerine de suni zekayla iyi mi yazışma kurulması gerektiği ve onları eğitimde iyi mi kullanmaları gerektiği kavratılmış olur. Öğrenciler de evlerinde imtihan çalışmalarında tıpkı birebir etütteymiş şeklinde hususi öğretmenle partner bir halde evindeki çalışmalarını yürütebilirler. Suni zekanın kullanımını genel olarak bir tehditten fazlaca yaratıcılığı ve verimi arttırmada bir vasıta olarak görüyorum.”

Elif Türkan: ”Normal olarak, günümüz eğitim anlayışı yaparak yaşayarak öğrenme-öğrenci merkezli bir yaklaşım olduğundan öğrencinin kalıcı öğrenmesine katkı sağlayabilir. Suni zeka yazılımları öğretmen için de anlatılan kazanıma bağlı olarak zamandan, emekten ve paradan tutum sağlatabilir.”

Aynı soruları bir de ChatGPT’ye sorduk;

Verdiği cevaplar oldukça uzun olduğundan, cevapların sonundaki ‘özet’ kısmını aldık.

Sence bir ödev/proje için öğretmenler ChatGPT, DALL-E, Midjourney şeklinde suni zeka yazılımlarından elde edilmiş doneleri kabul etmeli mi, cevabı gerekçe ve koşullarıyla özetleyebilir misin?

”Suni zeka verileri öğretmenlerin öğrencilerinin öğrenmesini izlemelerine destek olabilir, sadece doğru ve güvenilir olmalı, öğrencilerin öğrenme tarzları ve gereksinimleri dikkate alınmalı ve bir tek bir vasıta olarak kullanılmalıdır.”

Sence öğrencilerin sınavlara ChatGPT şeklinde yazılımlar ile hazırlanmalarını ve sınavların değerlendirilmesi şeklinde mevzularda öğretmenlerin suni zeka destekli yazılımları kullanımı doğru olur mu?

”Suni zeka destekli yazılımlar, öğrencilerin öğrenme sürecinde ve sınavlara hazırlanmalarında bazı avantajlara haiz olabilir, sadece bununla beraber bazı kaygı verici yönleri de vardır ve bu yönlerin dikkate alınması önemlidir. Bundan dolayı, suni zeka destekli yazılımların kullanımı öğrencilerin öğrenme sürecinde bir vasıta olarak kullanılabilir, sadece öğretmenlerin öğrencilerle direkt etkileşim kurmaları ve öğrencilerin gerçek öğrenme becerilerini yansıtan sınavlar yapmaları da önemlidir.”

Suni zeka yazılımların eğitim süreçlerine entegre edilerek etken olarak hem öğrenciler hem de öğretmenler tarafınca kullanılması mevzusuna iyi mi bakıyorsun?

”Suni zeka yazılımlarının eğitimde kullanımı, doğru bir halde tasarlanmış ve kullanılmış olduğunda pozitif sonuçlar verirken, öğretmenlerin ve eğitimcilerin dikkatli bir halde ele alması ve kullanımı gerekmektedir.”

Netice olarak;

Suni zeka, geleceğimiz için bir tercih değil, reddedemeyeceğimiz gerçeklik. Gelecek yıllarda suni zeka destekli yazılımların eğitim sistemine de entegre olması kaçınılmaz görünüyor. Bunun olması için de hem eğitimcilerimizin hem de öğrencilerimizin bu mevzuda bilinçlendirilmesi gerekiyor. Danıştığımız eğitimciler de suni zekanın kendisi de bizlere aslen bunu söylüyor.

Değişen teknolojinin getirdiklerini anlamaya ve onlardan faydalanmaya çalışmak yerine yok sayıp kötülemek, yaşadığımız çağı düşündüğümüzde yapılabilecek en fena hamle. Sadece kontrolsüzce ve şuursuzca yaygınlaşmasına ön ayak olmak da öyleki. Dengenin kurulacağı ve suni zekanın bir destek elemanı olarak yarar için kullanılabileceği bir geleceği beraber inşa etme bilincinin en kısa sürede oluşması ise en büyük dileğimiz.

İçeriğe destek olmak için kıymetli fikirlerini paylaşan tüm eğitimcilerimize teşekkür ederiz. Siz değerli üyelerimizin de bu konudaki fikirlerinizi yorumlara bekliyoruz! Keyifli okumalar…