Ford’un Acayip Direksiyon Tasarımı: Wrist-Twist
Otomobil endüstrisi, devamlı yenilikçi bazı tasarımlarıyla bizleri şaşırtabiliyor. Sadece kimi zaman bu şaşırtan tasarımlar, başarısız sonuçlar da doğurabiliyor. İşte bunlardan birisi de 1965’te Ford Motor Company’nin “Wrist-Twist” direksiyon sistemiydi…
Bu olağan dışı direksiyon tasarımında iki bilek de beraber bükülüyordu. Bizim bildiğimiz direksiyon sisteminden fazlaca daha değişik olan bu yapı, güvenlik ve işlevsellik mevzusunda epey sual işaretlerine yol açtı.
Sadece tahmin edeceğiniz suretiyle, bu tasarım pek de umulmuş olduğu sonuca ulaşamadı. Öyleyse bu düşünce niçin ve iyi mi gelişti?
Ford, 1960’larda havacılık mühendisi Robert J. Rumpf’ı, otomobil tasarımında yaratıcı çözümler geliştirmesi için işe almıştı.
Rumpf, roket teknolojisi ve nükleer müdafa benzer biçimde projelerdeki deneyiminden faydalanarak otomobil piyasasına de değişik bir perspektif sunmayı amaçlıyordu. Bu fikrin sonucunda ise “Wrist-Twist” direksiyon sistemini ortaya çıkardı. Bu sistemde sürücü, direksiyon simidini döndürmek yerine el çarklarını çevirecekti.
Bu sistem, geleneksel direksiyon simidinin aksine, sürücünün elleriyle iki minik tekerleği kullanarak arabayı yönlendirmesini sağlıyordu. Bilhassa kol dayanakları ilave ederek sürücünün konforunu artırmayı vaat eden bu tasarım, bir tek ergonomiyi geliştirmekle sınırı olan da değildi.
Doğal bu tasarım, bazı yönlerden beklenen faydayı sağlamaktan fazlaca mekanik zorluklar doğurdu.
Wrist-Twist direksiyonunun en belirgin özelliklerinden biri, düzgüsel direksiyon sistemlerine kıyasla hız ve duyarlılık açısından ciddi bir fark yaratmasıydı. Kontrol sürüşleri, bu direksiyon sisteminin bazı sürücüler için alışılmadık bir hızda dönüş yapmayı mümkün kıldığını göstermişti. Sadece bu sistemin, pratikte iyi mi çalıştığına dair bazı endişeler de vardı.
Gözlemlere gore bu sistemin, sürücülerin alışması için daha çok süre ve zihinsel enerji harcanması gerekiyordu. Üstelik manevralarda korkulu bir hataya sebep olabilecek bir sisteme sahipti.
Kimisine gore daha ergonomik olan bu sistem, kimisine gore daha çok enerji gerektiriyordu.
Bazı potansiyel avantajları da yok değildi. Geleneksel direksiyon simitlerine kıyasla, çarpışmalar esnasında sürücünün başına yada dizlerine çarpma olasılığını azaltan bir sistemi vardı. Sadece dezavantajları, avantajlardan yüksekti.
Direksiyonun hidrolik sisteminin bozulması hâlinde sürücünün minik el çarklarından yeterince kaldıraç elde edememesi, direksiyon kontrolünün tamamen kaybedilmesine yol açabilirdi.
Bu zorluğı aşmak için de ikili hidrolik direksiyon sistemi geliştirilmişti.
Fakat bu uygulama da maliyetleri ve teknik zorlukları sebebiyle üretim aşamasına geçemedi. Tasarım, hayata geçirilecek kadar “güvenli” görülmese de zaman içinde başka yeniliklere de esin kaynağı oldu.
Tesla’nın 2022 Model S Plaid aracında kullanılan direksiyon kolu, Mercury’nin 1965’teki “Wrist-Twist” sistemine benziyor. Her iki tasarım da daha geniş gösterge alanları ve, kompakt sistemler kullanmayı hedefliyordu. Doğal Tesla’nın tasarımı, fazlaca daha gelişmiş ve güvenli sistemler vadediyor.
Ford’un 1965’te bu direksiyon tasarımı, yürekli bir hamle olsa da tasarım hataları ve zorluklar sebebiyle üretime giremedi. Bir ihtimal birçoğu benzer biçimde hayata geçen bir tasarım olamadı fakat güvenlik açısından geliştirilmeye aç olan tasarımlara öncülük etmiş olduğu kati…
