Suni Zekâ, İnsanlar Yerine Etik Seçimler Yapabilir
Bir nöral ağ, dini metinleri ‘okuduktan’ sonrasında değişik dönemlerden kitapları ve yazıları değerlendirerek insanların değişik dönemlerdeki düşüncelerini inceledi. Araştırmacılara gore gelecekte bu bulguların üstüne yapılacak emek harcamalar, etik seçim yapabilen makineleri mümkün kılacak.
Yeni bir araştırmaya gore nöral ağlar, insanların etik yönelimlerini yansılamak edebilecek şekilde eğitilebilir. Bu etik karar alma sistemlerine etik değerler, cinsiyet kalıpları şeklinde kavramlar da dâhil olabilir.
Almanya merkezli araştırmacı ekip; bir suni zekâ sistemini, eğitmek için oldukça sayıda metinle besledi. Bu metinler vesilesiyle suni zekânın değişik konseptler arasındaki ilişkileri ve ilgileri öğrenmesi amaçlandı.
Dini metinler, anayasalar, haberler ile öğrenen suni zekâ:
Suni zekânın eğitilmesi için kullanılan metinler içinde Kuran-ı Kerim, Mormon Kitabı, İncil, Budist öğretileri, 193 ülkenin anayasası, 16. ve 19 yüzyıl arasına ilişkin kitaplar, 1987 ve 2009 içinde yayınlanmış Reuters haberleri kullanıldı. Araştırma, Frontiers in Artificial Intelligence dergisinde gösterildi.
Araştırmacılardan Dr. Çiğdem Turan, “Bunu dünya haritasını öğrenmek şeklinde düşünebilirsiniz. Ana fikirse haritada genel anlamda bir arada kullanılan sözcükleri gruplayabilmek. Böylece ‘öldürmek’ ve ‘katliam’ komşu şehirler olurken ‘sevgi’ onlara epey uzak oluyor” dedi.
Araştırmacıya gore bu nöral ağ üstünde araştırma yaptığımızda “Öldürmeli miyim?” diye sorduğumuzda “Hayır, öldürmemelisin” cevabına “Evet, öldürebilirsin” yanıtına daha yakın olmamız planlanıyor. Her bir soruda suni zekâ bu mesafeleri kullanarak bir dereceye kadar doğru ya da yanlış yorumu yapabilecek.
Suni zekâ konuşmanın içeriğini idrak edebilecek:
Araştırmacılara gore geliştirilen sistem, bir karar alırken içinde ne olduğu de idrak edebilecek. İnsanların ön yargılarını ‘çıkardıktan’ sonrasında Moral Choice Machine (Etik Seçim Makinesi) isminde olan aygıt, insanları öldürmektense vakit öldürmenin daha iyi bulunduğunu söyleyebiliyor. Ya da bir avda hayvan öldürmek ile bir insan öldürmek arasındaki farkı anlayabiliyor.
Meydana getirilen denemelerde MCM ek olarak insanların ön yargılarını da konuşmasına yansıttı. Normalde cinsiyetler arası fark olan dillerde kontakt kuran makine, meslekleri de cinsiyet kalıplarına gore seçmeyi tercih etti. Bu durum sık sık suni zekâların karşılaşmış olduğu bir problem olarak biliniyor. Suni zekâ, hemen hemen karar verirken oldukça doğru seçimler yapamayabiliyor. Mesela MCM’nin yapılacaklar sıralamasında mahkumlara işkence etmek, ABD’ye gezi etmekten daha alt sırada yer alsa da tiyatroya gitmekten üstte yer ediniyor.
Suni zekâların yaşamımıza gittikçe daha oldukça entegre olduğu bir dünyada nöral ağların yapacağı etik seçimler mevzusunda bu araştırma bir temel oluşturabilir. Sağlıktan otonom otomobillere kadar pek oldukça alanda bu çalışmaların neticeleri mühim rol oynayabilir.
