Suni Zekânın Yasal Statüsü Ne Olacak?

2010’lu yıllarda suni zekâ ve otomasyon teknolojileri büyük ilerlemeler kaydetti. Ulaşımda artan otomasyon, kişisel asistanlar ve hatta Alan Turing’in meşhur robot bilinci testini geçme iddiaları, bu ilerlemeler içinde yer aldı. Bu yenilikler, yapa zekâyı laboratuvardan çıkarıp günlük yaşamımıza soktu.

Suni zekâ programları boyacı, sürücü, tabip asistanı ve hatta dost olurken bu faydalar, bununla beraber tehlikeleri de getirdi. Bitirmek suretiyle olduğumuz 10 yıl, sürücüsüz bir aracın ilk kez bir ölümlü kazaya karıştığı dönem oldu ve bu, sonuncu da olmayacak şeklinde görünüyor. Makine öğrenmesi ve robotik araştırmalarında yeni bir on yıla doğru giderken suni zekânın etik programlanması ve özerkliğinin sınırları etrafındaki sorular, fikir deneyi olmaktan çıkarak zamana duyarlı bir hâle gelecek.

Makinelerin yasal statüsü tartışılıyor:

**
**

Yeni on yılda sorulacak sorulardan birisi de şu: Kapasiteleri ve zekâları insana yaklaşacak şekilde geliştikçe suni zekâlara ne çeşit bir yasal statü verilecek? 2018 senesinde ada ülkesi Malta, bu soruyla ilgili bir münakaşa başlatmış ve ülkenin liderlerinin suni zekâlara vatandaşlık verip vermeme mevzusunda hazırlık yapmaları gerektiği yargısına varılmıştı.

Suni zekâların da fail olabileceği ve robot olmayan varlıklar kadar zarara niçin olabileceği düşünülürken Malta hükûmetinin siyasal danışmanlarından Francois Piccione, tedbir almamanın ‘sorumsuzluk’ olacağını düşünüyor.

Makine, insanoğlunun yapmış olduğu hataları yine edecek mi?

**
**

2020’li yıllarda suni zekâlara tam vatandaşlık verilmesi beklenmezken bilhassa suni zekâların çalışmalarından sahipleri ya da onları tasarlayan firmalar görevli olabilir. Bu mevzuda görevli olacak kişilerin hakkında yasal araştırmaların artacağı tahmin ediliyor. Bu durumda, suni zekâlara vatandaşlık ya da vize verilmesi yerine, onlarla beraber gezi eden insanların dikkate alınması planlanıyor.

Suni zekâ mevzusunda bir başka mühim nokta, suni zekâ programcılarının tasarladıkları algoritmalara yönelik eleştirel yaklaşımlarının devam etmesini sağlamak olacak. Son 10 yıl, fena tasarlanmış algoritmalar ve fena analitik bakış sebebiyle ırkçılığa ve ölümlere niçin oldu. Tahminlere gore, suni zekâ ölçeği büyüdükçe laboratuvarlar, dışarıdan terbiye bilimcilere ve psikologlara başvuracak. Bunun öne sürülen nedeni ise insan benzeri makinelerin, insanların yapmış olduğu aynı insanlık dışı hataları yine etmemesini sağlamak.