Oyuncuların En Büyük Düşmanı: Oyunlarda Input Lag Nedir, Iyi mi Azaltılır?

Oyunlarda hepimizin başına gelmiştir… Tam rakibe nişan alırsınız, ateş etmek için tuşa basarsınız fakat karakteriniz sizden bir saniye sonrasında tepki verir yada bir platform oyununda doğru zamanda zıplamanız gerekirken zıplayamazsınız. İşte bu sinir bozucu gecikmenin adı input lag (giriş gecikmesi). Özetlemek gerekirse sizin klavye, fare yada denetim cihazınız ile verdiğiniz komutun, ekranda görünmesi içinde geçen süredir.

Bu süre ne kadar kısalırsa oyun o denli akıcı ve “tepkisel” hissedilir. Peki bu input lag nedir ve bu can bunaltıcı gecikmeyi iyi mi azaltırız?

Input Lag tam olarak nedir?

Input lag, çoğu zaman web gecikmesi, doğrusu “ping” ile karıştırılır. Ping, sizin bilgisayarınızın oyun sunucusuna veri gönderip alması arasındaki gecikmedir ve bu daha oldukca online oyunların sorunudur. Oysa input lag, tamamen sizin kendi sisteminizle, doğrusu evinizdeki ekipmanlarınızla ilgilidir.

Farenin tuşuna basmanız, o sinyalin bilgisayara gitmesi, bilgisayarın bu komutu işlemesi (görüntüyü hazırlaması) ve monitörün o yeni görüntüyü size göstermesi… Tüm bu seyahat vakit alır. Milisaniyeler (ms) ile ölçülen bu süre uzadıkça, oyun “ağır” ve “balçık şeklinde” hissettirmeye adım atar. Bilhassa rekabetçi nişancı (FPS), dövüş yada ritim oyunlarında, milisaniyelik farklar kazanmakla yitirmek arasındaki o ince çizgiyi belirler.

Bu gecikmenin sorumluları kim?

Aslına bakarsak input lag’in tek bir suçlusu yok. Kimi zaman en büyük gecikme, görüntüyü bizlere ulaştıran son durak olan monitörden oluşur. Bilhassa “Oyun Modu” (Game Mode) olmayan eski TV’ler, görüntüyü güzelleştirmek için (görüntü işleme, keskinleştirme vb.) arka planda extra işlem yaparlar ve bu da gecikmeye neden olur. Bilgisayar tarafında ise, V-Sync (Dikey Senkronizasyon) şeklinde ayarlar ekran yırtılmasını (screen tearing) önlese de kareleri senkronize etmek için beklettiğinden input lag’i ciddi şekilde artırabilir.

Yüksek grafik ayarları da ekran kartınızın görüntüyü hazırlamasını (render) zorlaştırır ve bu da gecikmeye eklenmiş olur. Hatta kullandığınız kablosuz fare yada klavye bile teknolojisi birazcık eskiyse, kablolu olanlara nazaran minik de olsa bir gecikme yaratabilir.

Input Lag azaltma yolları

Her neyse ki bu input lag azaltma işlemi için yapabileceğimiz birçok şey var ve bir çok yazılımsal ayar ile çözülebiliyor. İlk durak daima ekranınız olmalı. Eğer bir TV’de oynuyorsanız, ayarlar menüsünden kesinlikle “Oyun Modu” (Game Mode) ayarını bulun ve açın. Bu mod, TV’nin yapmış olduğu gereksiz tüm görüntü işleme özelliklerini kapatarak gecikmeyi ciddi oranda düşürür. Ekran kullanıyorsanız, monitörün kendi ayarlarından “Tepki Süresi” (Response Time) ayarını en süratli seçeneğine getirebilirsiniz.

Oyunun kendi grafik ayarları içinde input lag üstünde en büyük etkiye haiz ayarlardan biri V-Sync (Dikey Senkronizasyon) seçeneğidir. Bu ayarı kesinlikle kapatın. V-Sync, ekran kartınızın kare hızını monitörünüzün yenileme hızıyla eşitlemeye çalışır ve bu eşitleme işlemi ciddi bir gecikme yaratır. Eğer ekranda yırtılmalar yaşarsanız, V-Sync yerine (eğer ekran kartınız ve monitörünüz destekliyorsa) NVIDIA G-Sync yada AMD FreeSync teknolojilerini kullanmayı tercih edin. Bu teknolojiler, V-Sync şeklinde gecikme yaratmadan yırtılmayı engeller.

Grafik kartı ayarlarınız da oldukca mühim. NVIDIA Denetim Masası yada AMD Radeon Ayarları’na girerek “Düşük Gecikme Modu” (Low Latency Mode) yada “Anti-Lag” şeklinde özellikleri etken hâle getirin. Bu ayarlar, ekran kartının komutları beklemeden, daha süratli işlemesini sağlar. Ek olarak oyunlarda FPS’inizi (saniye başına kare sayısı) sınırlamamak da çoğu zaman gecikmeyi azaltır şundan dolayı sisteminiz ne kadar oldukca kare üretirse, sizin komutunuz o denli süratli bir kareye denk gelir.

Son olarak donanımlarınızı gözden geçirin. Mümkünse kablolu bir fare, klavye ve kablolu web bağlantısı (Ethernet) kullanmak, kablosuz bağlantıların getirebileceği anlık gecikmeleri ve sinyal kesintilerini ortadan kaldırır.