Yolun Hangi Tarafında Otomobil Sürüleceğine Kim Karar Verdi?
Tüm ülkelerde trafiğin akmış olduğu yön değişkenlik gösteriyor. Vatanımızda soldan akan trafik, bir başka ülkede sağdan akıyor. Bu durum da yurt dışı seyahatlerimizde kafa karıştırıcı bir hâl alıyor.
Peki trafiğin hangi yönden akacağına kim karar veriyor?
Her ülkede de tek bir yönden aksa, hepimiz için daha kolay olmaz mıydı?
Bugün, dünya nüfusunun ortalama %35’i soldan direksiyonlu otomobil kullanıyor.
Bizim de alışık olduğumuz bu durum, çoğunluğu eski İngiliz kolonileri olan ülkeler içinde yaygın. Soldan ve sağdan trafiğin düzenlenmesinin kökenleri ise oldukça karışık bir geçmişe dayanıyor. İnsanlık zamanı süresince yolun solundan gezi etmek, oldukça daha yaygın bir uygulamaydı. Bunun temel sebebi, bir çok insanoğlunun sağ elini kullanmasıydı.
Orta Çağ Avrupa’sında, kılıç ustalarının sağ kollarını rakibe yakın bir halde yönlendirebilmek için soldan gitmeleri gerekiyordu. Böylece kılıç kınlarının da öteki insanlara çarpma riski azalmış oluyordu.
At binme geleneğinde de sağdan inip binmek daha kolaydı.
18. yüzyılın sonlarına gelindiğinde, Fransa ve ABD’de meydana getirilen yeniliklerle yolda sağdan ilerleme eğilimi ortaya çıkmaya başladı. 1752’de Rusya’da trafiğin sağdan akması yönünde bir karar alındı, bu değişim zaman içinde Avrupa’da da tesirini gösterdi.
Fransız Devrimi ile aristokratların soldan gitmeyi tercih etmeleri de bu mevzuda bir dönüm noktası oldu ve köylülerin sağda gezi etmesine yol açtı. Napolyon’un fetihleri de sağdan gezi kültürünü Avrupa’ya yaymıştı.
Sadece Britanya ve bazı ülkeler, bunların aksine soldan gezi etmeye devam ettiler.
Japonya, Britanya İmparatorluğu’na katılmadığı hâlde soldan otomobil kullanma alışkanlığını benimsedi. Bu geleneğin resmi hâle gelmesi 1872’yi bulmuştu. Doğal Japonya’nın ilk demir yolunun inşasında İngiliz tekniklerinin kullanılması da soldan geçişin benimsenmesine katkıda bulunmuş oldu.
ABD’de ise İngiliz sömürge döneminde soldan otomobil kullanılırken bağımsızlık sonrası sağdan sürüşe geçiş başladı. İlk yasa 1792’de Pennsylvania’da çıkarıldıktan sonrasında öteki eyaletlere de yayıldı. Arabaların buluş edilmesi bu anlayışı benimsemekte oldukça destek olmuştu. Henry Ford, Model T’sini sürücü, aracın sol tarafında olacak şekilde ürettiği için bu, Amerikan sürüş geleneklerinde büyük bir etkiye sahipti; bu, sürücülerin yolun sağ tarafınca gitmeleri gerektiği anlamına geliyordu.
Böylece yolcuları kaldırımdan otomobilden inebilir ve karşıdan gelen trafiğe girmezdi. Bir çok ülke de ABD’nın yolundan gitti ve bu anlayışı benimsedi.
