Rudolf Diesel’in Dizel Motoru Keşfi ve Ölümü

Diesel yüzlerce yıl öncesinden dikkatleri üstüne çekecek bir bulgu yapmayı başarmıştı sadece onun hakkında dikkati çeken tek şey, buluşu değildi. Ölümü de uzun seneler konuşulmaya devam etti.

Gelin, Rudolf Diesel’in dizel motor keşfine ve ölümüne dair ayrıntılara yakından bakalım.

1872 senesinde ABD’nın çeşitli eyaletlerinde görülen bir hastalık, atları oldukça negatif etkilenmişti ve bununla beraber ulaşım sekteye uğramıştı.

Zira o dönemlerde taşımacılık atlar ile yapılıyordu ve atın yerini alacak değişik bir alternatif hemen hemen yoktu. Sadece kısa bir süre içinde buğu motoru, buna bir aday olacaktı. Buğu motoru sistemine haiz otomobiller, yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlıyordu.

Bir öteki aday ise ilk versiyonlarında gaz, benzin ve hatta patlayıcıların kullanıldığı içten yanmalı motordu. Fakat bu tip motorlar verimsizdi. Isının yalnızca %10’unu mekanik enerjiye dönüştürebiliyordu.

Parisli Rudolf Diesel ise Münih Politeknik Okulu’nda eğitim görmüş oldu.

Diesel katılmış olduğu bir konferansta, tüm ısıyı denetim altına alacak içten yanmalı bir motor yapmanın kuramsal olarak mümkün bulunduğunu duydu ve bunu yapmayı kafaya koydu. Diesel’in ilk motorunun verimliliği, yalnız %25’ti. Sadece bu gene de önceki motorlardan iki katı daha iyiydi.

Öte taraftan dizel motorların daha verimli olmasının sebebi, kıvılcım gerektirmemesidir. Benzinli olanlar, hava ve yakıt karışımını sıkıştırır ve devamında ateşleme aracılığı ile çalışırlar.

Fakat dizel motorlar farklıdır. Bu motorda hava o denli sıkıştırılır ki yakıt, temas yardımıyla tutulur. Bu sebeple daha azca yakıt tüketir.

Ek olarak dizel motorlar, benzinden daha ağır yakıtlarla çalışır.

Bu yakıtların rafine edilmesi, benzine nazaran daha ucuzdur. Gene daha azca gaz açığa çıkarırlar ve bu sebeple patlamaya niçin olma olasılıkları daha azdır. Bu da onu, askeri taşımacılık açısından çekici hâle getirir.

Rudolf Diesel ise 1892’de motoru için bir patent başvurusunda bulunmuş oldu. Ertesi yıl bu tasarımını “Buğu Motoru ve Uygar Yanmalı Motorun Yerini Alacak Rasyonel Bir Isı Motorunun Teorisi ve İnşası” isminde bir makalede deklare etti.

Bu icadına da herhangi bir yakıtı yakabilen bir “sıkıştırma ateşlemeli motor” adını vererek ürettiği prototiplerin, ateşleme sistemine gerek kalmadan fıstık yada bitkisel yağla çalışmasını sağlamış oldu.

Birkaç yıl içinde minik fakat verimli bir motor geliştirmeyi başarmıştı. 1912 senesinde, kısaca ölümünden bir yıl öncesinde de bitkisel yağların, petrol ürünleri kadar mühim bir yakıt deposu hâline geleceğini öngörmüştü.

1904’te Fransız denizaltıları, dizel motorlarla çalışmaya başladı. 19. yüzyılın sonuna ulaştığında de elektrik santrallerinden otomobillere kadar her şey dizel motorlarla çalışıyordu.

Sadece Diesel, böylesine başarıya ulaşmış bir mucitken aniden gizemli bir halde ortadan kayboldu.

30 Eylül 1913’te Belçika’dan bir iş toplantısına gittiği sırada İngiliz Kanalı’ndan geçerken kayıplara karışmıştı. Diesel’in birçok patenti yardımıyla son aşama varlıklı olduğu düşünülüyordu fakat kaybolmasının arkasından gün yüzüne çıkan ayrıntılar, aslen fena yatırımlara giriştiğini ve bu sebeple yüklü borç içinde bulunduğunu gösterdi.

Ölümü kayıtlara intihar olarak geçse de etrafındaki gizemli koşullar, Diesel’i senelerce haberlerde tutmayı başardı. Bazı komplo teorisyenleri ise Diesel motorunun erken dönem denizaltı tasarımlarındaki önemi sebebiyle Alman casuslar tarafınca öldürüldüğünü iddia etti.

Bazılarına göre de ölümü, rakiplerinin onu ortadan kaldırmak istemesinden ileri geliyordu. Netice olarak Rudolf Diesel, bu bilinmezlikler içinde vefat etti ve ardında birçok sual işareti bıraktı.

Kaynaklar: Britannica, History
İlginizi çekebilecek öteki içeriklerimiz: