Android’de Fena Amaçlı Yazılım Bulunduğunu Iyi mi Anlarsınız?
Kendine kendine uygulamalar açan, hızla şarjı tükenen yada anlamadığınız bildirimler gösteren bir telefonunuz mu var? Kim bilir birileri sizi izliyor olabilir!
Android cihazlar, esnek yapıları yardımıyla pek oldukca uygulamayı desteklerken fena amaçlı yazılımlar için açık kapı da bırakabiliyor.
Peki, telefonunuzun güvenli olup olmadığını iyi mi anlarsınız? İşte adım adım denetim etmeniz gerekenler:
Telefonunuz yavaşladıysa dikkat!
Eğer telefonunuz eskisinden oldukca daha yavaş çalışıyorsa, donmalar ve ani kapanmalar oluyorsa, fena amaçlı bir yazılım arka planda çalışıyor olabilir. Fena amaçlı yazılımlar çoğu zaman telefonun işlem enerjisini sömürerek performansı düşürür.
Ne yapmalısınız?
- Telefonunuzu tekrardan başlatın ve fark edilir bir hızlanma olup olmadığına bakın.
- Arka planda çalışan uygulamaları gözden geçirin ve istemediğiniz uygulamaları tek tek kapatın. (Ayarlar>Geliştirici Seçenekleri>Çalışan Servisler)
Bataryanız hızla tükeniyor mu?
Eğer telefonunuzu eskisi benzer biçimde kullanmanıza karşın bataryanız hızla bitiyorsa arka planda çalışan bir fena amaçlı yazılım olabilir.
Ne yapmalısınız?
- Ayarlar > Pil > Pil Kullanımı kısmına girin. Burada anormal derecede fazla pil tüketen bir uygulama olup olmadığını deneyin.
- Eğer şüpheli bir uygulama var ise kaldırmayı deneyin.
Telefonunuzda bilinmeyen uygulamalar mı var?
Asla yüklemediğiniz bir uygulama telefonunuzda görünüyorsa fena amaçlı bir yazılımın habercisi olabilir.
Ne yapmalısınız?
- Ayarlar > Uygulamalar kısmına girin ve tanımadığınız uygulamaları araştırın.
- Eğer güvenilir olmayan bir uygulama bulursanız, kaldırın. Sadece bazı zararı olan yazılımlar direkt silinemez. Bu şekilde bir durumda:
- Telefonunuzu “**Güvenli Mod”**da açın. Çoğu zaman güç tuşuna uzun basılı tutup “Güvenli Mod” seçeneğini seçerek yapılır. Sadece bazı telefonlarda “Güç Düğmesi”ne uzun basmanız, peşinden “Kapama” seçeneğine de uzun basmanız gerekir. Bu sayede “Güvenli Mod”u görebilirsiniz.
- Uygulamayı kaldırmayı yeniden deneyin.
Faturanız şişti mi?
Bazı fena amaçlı yazılımlar, bilincinde olmadan sizi ücretli SMS servislerine üye yapabilir yada mobil verinizin aşırı kullanılmasına niçin olabilir. Bu yüzden de telefon faturanızda anormal bir artış olup olmadığını denetim ederek işe başlayabilirsiniz.
Ne yapmalısınız?
- Mobil veri kullanımınızı inceleyin (Ayarlar > Bağlantılar > Veri Kullanımı).
- Şüpheli bir uygulamanın interneti sömürdüğünü fark ederseniz derhal kaldırın.
Şüpheli açılır pencereler ve reklamlar görüyor musunuz?
Ana ekranınızda, kilit ekranınızda yada tarayıcınızda devamlı oluşturulan reklamlar fena amaçlı yazılım emaresi olabilir. Bu da telefonunuza sızdıklarınızın işaretlerinden biri.
Ne yapmalısınız?
- Kullandığınız uygulamalara dikkat edin. Bilhassa parasız uygulamalar kimi zaman istenmeyen reklamlar izah edebilir.
- Tarayıcı geçmişinizi ve ön belleğinizi paklayın.
- Bir reklam engelleyici yada güvenlik uygulaması kullanarak zararı olan pop-up’ları engelleyebilirsiniz.
Telefonunuz kendi kendine ileti gönderiyor yada aramalar yapıyor mu?
Telefonunuz rehberinizdeki kişilere siz fark etmeden mesajlar gönderiyorsa büyük olasılıkla zararı olan bir yazılım bulaşmıştır.
Ne yapmalısınız?
- Mesajlar ve arama geçmişinizi deneyin.
- Güvenmediğiniz uygulamalara SMS ve davet izinlerini kapatın (Ayarlar > Uygulamalar > İzin Yöneticisi).
- Derhal bir virüs taraması yapın.
Antivirüs kullanarak tarama yapın.
Bazı telefonlar kendiliğinden koruma programları ile size gelir. Mesela, Samsung ve McAfee iş birliği mevcut. Bunun yanı sıra birçok güvenilir antivirüs uygulaması da fena amaçlı yazılımları tespit edebilir ve temizleyebilir.
Ne yapmalısınız?
- Google Play Store’dan güvenilir bir antivirüs uygulaması indirin. (Mesela; Bitdefender, Kaspersky benzer biçimde)
- Tam bir tarama yapın ve bulunan tehditleri paklayın.
Son umar: Yapınak ayarlarına dönün.
Eğer tüm adımları uyguladıktan sonrasında hâlâ problem devam ediyorsa muhtemelen fena amaçlı yazılım derinlere yerleşmiştir. Bu yüzden de yapabileceğiniz son şey “Yapınak Ayarları”na dönmek.
Ne yapmalısınız?
- Ilkin verilerinizi yedekleyin.
- Ayarlar > Genel Yönetim > Sıfırla > Yapınak Verilerine Sıfırlama seçeneği ile telefonunuzu sıfırlayın.
Telefonunuzu korumak için ne yapmalısınız?
Tüm bunlarla uğraşmamak için en başından beri yapabileceğiniz bazı şeyler var. Ilk olarak Google Play dışındaki kaynaklardan uygulama yüklemeyin. Uygulama izinlerini de dikkatlice inceleyin ve her önünüze gelen “İzin Ver” seçeneğini seçmeyin.
Gereksiz uygulamaları kaldırarak telefonunuza da bir nefes aldırın ve son olarak tertipli olarak virüs taraması yapın.
Telefonunuzu devamlı takip ederek ve şüpheli durumları hızlıca çözümleme ederek fena amaçlı yazılımların sizi ele geçirmesine izin vermeyin!
Eğer yukarıdaki adımlardan herhangi biri size tanıdık geliyorsa, derhal harekete geçme zamanı!
