Oyunlarda Ses Efektlerinin Büyüleyici Gelişim Serüveni

İlk günlerdeki kolay “bip” seslerinden, günümüzün orkestral düzenlemelerine kadar uzanan bu gelişim yolculuğu, teknolojik yenilikler ve yaratıcı zekânın birleşimiyle şekillendi. Hatta şu anda bazı oyunlarda suni zekâ bile kullanılmaya başlandı.

Peki bu evrim sürecinde neler yaşandı ve video oyunlarındaki ses tasarımı iyi mi bu kadar mühim hâle geldi, gelin beraber geçmişte bir yolculuğa çıkalım.

Başlangıçta bir tek “bip” sesleri vardı.

1970’lerdeki ilk video oyunları, kolay bip sesleriyle her ne kadar gülünç gelse de o zamanlar oyun atmosferine girmemizi sağlıyordu. Örnek verecek olursak “Pong” şeklinde klasik oyunlar, ses teknolojisindeki sınırlılıklar sebebiyle yalnızca temel ses efektlerine sahipti.

İlk Atari “PONG” oyunu (1972)

Kulağınıza bir tek bir grup “bip” sesi şeklinde geliyor, değil mi? Çağdaş bir çamaşır makinesinden oldukca daha fena ses özelliklerine haiz olan Pong’un yaratıcıları; topun duvardan sekmesi, bir oyuncunun raketine çarpması yada bir sayı atılması içinde fark yapmak için “bip” sesinin süresini değiştirdiler.

Yalnız üç kolay bip sesi ile ekrandaki eylemler birbirinden ayrılıyor ve oyundaki vakalara daha çok somutluk katıyordu. Okuduklarınızdan sonrasında yine düşününce kulağa ne kadar da yaratıcı geliyor değil mi?

Her ne kadar teknolojik olarak engellemeler olsa da tasarımcıların Pong şeklinde yaratıcı çözümler bulması gerekiyordu. Şu demek oluyor ki bu bir tek oyun seslerinin başlangıcıydı.

80’lerin sonu ve 90’ların başlangıcında, 8-bit ve 16-bit konsolların yükselişiyle beraber oyun tarihinin en renkli dönemlerinden birine girildi.

Hafıza sınırlamaları sebebiyle, besteciler kolay dalga formları kullanarak eşi olmayan sesler yaratmak zorundaydı. Bu engellemeler, bugün bile hatırladığımız o klasik Mario’nun mantar yeme sesi, Pac-Man’in “waka-waka” sesleri şeklinde ikonik oyun ses efektlerinin doğmasına yol açtı.

Devrin ses efektleri hem teknolojik ilerlemeleri hem de bestecilerin yaratıcılığını yansıtıyordu. Anlayacağınız 8-bit periyodu, sınırı olan teknolojiye karşın yaratıcılığın bir zaferiydi.

Nintendo ve Atari şeklinde ev konsollarının da popülerleşmesiyle, ses efektleri oyunlarda daha çok ehemmiyet kazanmıştır. Artık bir tek arka planda değil, oyun deneyiminin merkezindeydi.

Gerçekçi deneyimlere kapı açan teknolojik ilerlemeler, 2000’lerden itibaren ses tasarımını daha da mühim hâle getirdi.

Gerçek enstrümanların ve dijital ses düzenlemelerinin kullanılmasıyla ses efektleri, âdeta birer sanat eserine dönüştü. Anlayacağınız oyunlar artık bir tek görsel değil, bununla birlikte işitsel bir şölendi.

Dolby Atmos şeklinde yenilikçi ses sistemleri, oyunun dünyasını ve atmosferini derinlemesine hissettiren bir unsur hâline gelmesine olanak sağlamış oldu. Ses tasarımı artık oyun dünyasının ayrılmaz bir parçası olmuştu.

Gelin, şimdi de günümüzde birkaç oyunun ses efektleri iyi mi yapılıyormuş ona bir göz atalım:

The Witcher 3 Wild Hunt (2015)

Eğer ki tüm videoyu izlediyseniz (ki izlemenizi tavsiye ederiz) sizin de bizim şeklinde tüyleriniz diken diken olmuştur. Adamlar koskoca 2 atlı orduyu birbirine kırdırmışlar, bir tek aradan küçük ses efektleri alabilmek için. Bir ihtimal mühim gözükmeyecek en küçük bir ses detayına bile ne kadar özenle yaklaşmışlar. Doğal ki bunca ödül alıp adından söz ettirmesi de bu özene borçlu.

Resident Evil 7: Biohazard (2017)

Karanlık, ürkütücü ve atmosferik… Sanki bir korku filminin içindeymişsiniz şeklinde. Bundan dolayı 2010’lu seneler itibariyle oyun ses tasarımcısının, bir orkestra tutmasını ve filmlerdeki ses tekniklerini kullanmasını engellemiş olan hiçbir şey kalmadı.

Şu demek oluyor ki özetlemek gerekirse özetleyecek olursak; oyunlarda atmosferin içine girmemizi, o anı yaşamamızı ve hissetmemizi ses efektlerinin gelişimine borçluyuz.

Peki gelecekte bizi neler bekliyor derseniz; günümüzde sanal gerçeklik oyunlarının ve suni zekânın yükselişiyle, ses tasarımında yeni bir çağ başladı.

3D ses efektleri ve daha gerçekçi ses tasarımları, oyuncuları oyun hayatına daha da çeken unsurlar hâline geldi. Satın aldığımız oyuncu kulaklıklarını bile artık özenle seçiyoruz.

FPS oyunu oynarken herhangi bir düşmanın nerede olduğuna kadar algıyabilmemiz ya da hikâyesel bir oyun oynarken atmosferin içine kapılmamız tamamen bu gelişmenin tesirini gözler önüne seriyor.

Bizce oyunlardaki ses tasarımın geleceği, sanal gerçeklik (VR) ve suni zekâ (AI) şeklinde teknolojilerle daha da büyüleyici bir hâl alacak ve oyun dünyasının geleceği için de mühim bir rol oynamaya devam edecek şeklinde görünüyor.

Sizin de oyunlardan aklınızda kalan hâlâ unutamadığınız bir ses efekti var mı? Cevaplarınızı yorumlarda bekliyor olacağız.