Norveç, Elektrikli Otomobil Devrimini Bizlerden Oldukca Uzun Seneler Ilkin Başlattı: Meşhur Müzik Grubu A-ha’nın Tesiri Büyük!
Norveç, dünyada elektrikli otomobiller mevzusunda 1 numara. Peki bunu iyi mi başardılar. İşte meşhur müzik grubu A-ha’nın da büyük tesirinin olduğu Norveç’in elektrikli otomobil devriminin hikâyesi.
Tüm dünya, otomotiv sektörünün en büyük dönüşümüne tanıklık ediyor. Elektrikli otomobil devrimi, Tesla’nın öncülüğü, Çinli üreticilerin devasa yatırımları, Türkiye’deki yatırımların artması benzer biçimde hamleler tam gaz devam ediyor. Bugün birçok ülke önümüzdeki 10 yıl içinde içten yanmalı araçları tamamen bırakmayı düşünürken elektrikli otomobil devrimi bir ülkede fazlaca uzun seneler ilkin başlamıştı. O ülke Norveçti.
Elektrikli vasıta denince akla gelen ilk ülke Norveç’tir. Öyleki ki Norveç’in bu konudaki istatisikleri âdeta parmak ısırtıyor. Bu içeriğimizde Norveç’in elektrikli otomobil devrimini bizlerden uzun seneler ilkin iyi mi başlattığını inceleyeceğiz. Ülkede satılan her 10 otomobilin neredeyse 9’u elektrikli. Bu devrimle ilgili en garip konulardan biri de meşhur** A-ha isminde bir müzik grubu**. Evet, bu müzik grubu, devrime öncülük edenlerden.
A-ha müzik grubunun esin verici tesiri
Norveçli A-ha isminde müzik grubu, dünyanın en popüler gruplarından biri. Bilhassa “Take on Me” şarkısıyla malum bu grup, 90’lı ve 2000’li yıllarda tüm dünyada dinleniyordu. Grubun üyeleri Harket ve Magne Furuholmen, bununla birlikte çevre aktivisti Bellona Vakfı’nın kurucusu Frederic Hauge ile yakın arkadaştı. O dönemde Hauge, İsviçre’den elektrikliye dönüştürülmüş (modifiye edilmiş) minik bir Fiat Panda ithal etmişti. Problem şuydu: Bu vasıta Norveç yasalarına gore yasal değildi, plaka alamıyordu ve ciddi bir ithalat vergisine tabiydi.
A-ha üyeleri ve Hauge, bu durumu protesto etmek ve sıfır emisyonlu araçlara dikkat çekmek için sansasyonel bir fiil planladı. Plakasız ve yasa dışı bu elektrikli arabayı Oslo sokaklarında sürmeye başladılar. O dönem Norveç’te fazlaca yaygın olan paralı otoyol gişelerinden para ödemeden geçtiler, park cezalarını ödemeyi reddettiler. Araçları onlarca defa kez çekildi, sadece onlar her seferinde aracı geri alıp protestolarına devam ettiler. Medyanın gözü önünde yaşanmış olan bu vakalar, kamuoyunda “Niçin temiz araçlar cezalandırılıyor?” sorusunu sordurmayı başardı.
Norveç’te elektrikli otomobil devriminin başlangıcı
A-ha’nın bu yüksek profilli protestosu, kısa sürede politikacıların dikkatini çekmeyi başardı. O dönemde minik bir azınlık olan çevrecilerin sesi, dünyaca meşhur pop yıldızlarının desteğiyle aniden ana akım medyaya taşındı. Norveç hükûmeti, 1990’ların başlangıcında bu “acayip” teknolojiye bir talih vermeye karar verdi. İlk adım, o yıllarda elektrikli araçların ithalat vergisinden muaf tutulmasıyla atıldı. Bu, buzdağının yalnız görünen kısmıydı.
Sadece aslolan devrim, kademeli olarak gelen ve elektrikli otomobil kullanmayı benzinli otomobil kullanmaktan daha uygun hâle getiren teşvik paketiyle yaşanmaya başladı. Elektrikli vasıta satın alanlar, satın alma vergilerinden muaf tutuldu. Bu da Norveç benzer biçimde yüksek vergili bir ülkede elektrikli araçların uygun fiyatlı bir ürün olmasını sağlamış oldu.
Petrol zengini bir ülke olmasına karşın elektrikli otomobil satışları mevzusunda zirvede
Bu olayın en garip yanlarından biri ise Norveç’in dünyanın en büyük petrol ihracatçıları içinde yer alması. Şu demek oluyor ki petrol zengini olmalarına karşın elektrikli otomobile geçişi başarı göstermiş bir halde ülkeye entegre ettiler. Petrolden kazandıkları parayla yeşil dönüşümün finanse edildiğini de söylemek mümkün.
Doğal ki Norveç’te temiz elektrik kullanımının bir fazlaca fazla bulunduğunu da belirtmek gerek. Elektriğin büyük bir çoğunluğu hidroelektrik santrallerden geliyor. Şu demek oluyor ki yüksek oranda temiz ve ucuz elektrik kullanımı var. Bu da elektrikli otomobil mevzusunda onlara kolaylık sağlıyor. Ülke çapında fazlaca yaygın bir halde büyük bir şarj ağı var.
Şu anda Norveç’te satılan otomobillerin neredeyse hepsi elektrikli
A-ha tarafınca süregelen bu devrim, seneler içinde büyüyerek Norveç’in elektrikli otomobilleri tamamen benimseyen ilk ülke olmasını sağlamış oldu. Vatandaşların elektriklilere pozitif bakması, hükûmetin devamlı artan teşvikleri bu mevzuda fazlaca etkili oldu. Biz daha elektrikli otomobilleri yeni yeni konuşurken Norveç çoktan onlara geçmeye başlamıştı. 2016 benzer biçimde bu biçim araçların asla satılmadığı yıllarda bile toplam satışların %30’u elektrikliydi. 2024 senesinde ise Norveç’te satılan otomobillerin %90’ı tamamen elektrikli olmayı başardı. Bu hakkaten inanılmaz bir oran.
