Formula 1’de Niçin Asla Hanım Pilot Yok?
Motorsporlarının zirvesi olarak gösterilen Formula 1’de sürücüler belli bir cinsiyetten olmak zorunda değil sadece tarihte oldukca azca hanım, bir Formula 1 aracının direksiyonuna geçebildi. Peki niçin gridde asla hanım sürücü yok?
Derhal her sporda bayanlar ve erkekler branşları ayrılmıştır. Hanımefendilerin ve adamların bir arada savaşım etmiş olduğu sporların sayısı inanılmaz derecede azdır. Bu azca sayıda alanlardan önde gelen motorsporları, şartları elde eden kişilerin cinsiyetleri fark etmeksizin bir arada savaşım edebildiği alanlardan biridir.
Kağıt üstünde hanımefendilerin Formula 1’de yarışmasının önünde bir engel olmamasına ve büyük bir karı seyirci grubu olmasına karşın, niçin Formula 1’de asla hanım pilot göremiyoruz? Bu durumun sebebi, pek oldukca kişinin düşündüğü benzer biçimde hanımefendilerin bu spora uygun olmaması değil.
Ilkin tarihteki hanım yarışçılara bakalım.
Formula 1 tarihinde yarışlara katılmak için savaşım etmiş olan bir tek 5 hanım pilot bulunuyor. Bu kadınlardan bir tek ikisi yarışa başlama hakkı kazanabilirken, puan almayı başarabilen hanım pilot sayısı ise yalnızca 1.
Son 30 senedir Formula 1’de bir karı sürücü göremiyoruz. Geçmişteki denemelerin başarısız olması, tecrübe etme sayısının azlığını ve bu hanım sürücülerin daha ufak takımlarda yarışmış olduğu gerçeğini göz önüne aldığımızda o kadar da inandırıcı gelmiyor.
Peki öteki motorsporlarında durum ne?
Nascar Pilotu Natalie Decker
Formula 3 ve Formula 2, tarihsel olarak daha oldukca hanım pilota gridde yer veren şampiyonalar olarak göze çarpıyor. Danica Patrick benzer biçimde hanım pilotlar ek olarak NASCAR benzer biçimde serilerde savaşım etmeleriyle tanınıyor. Değişik NASCAR serilerinde savaşım etmiş oldukca sayıda hanım pilot var, hatta bazıları hala gridde. Benzer bir durum INDYCAR serileri de ilgilendiriyor.
Dakar Rallisi’ni kazanan Jutta Kleinschmidt, Venturi Formula E takımının başlangıcında bulunan ve Formula 1’in kapılarını zorlamış Susie Wolff, Dünya Ralli Şampiyonası’nı 2. sırada tamamlamayı başarmış olan Michèle Mouton benzer biçimde isimlere ek olarak, iki tekerlekli serilerde de oldukca sayıda kadının savaşım ettiğini söylemek mümkün.
Madem bayanlar da yarışabiliyor, niçin Formula 1’de yarışmıyorlar?
Niçin Formula 1’de Nikita Mazepin benzer biçimde adlar yer almayı başarmışken yetenekli pilotlar derhal giriş yapamıyorsa, bayanlar da tam olarak o yüzden Formula 1’de yarışamıyor. İşin kabiliyetle ya da fizyolojik kapasiteyle o kadar da bir ilgisi yok, parayla ilgisi var. Gelin, bu durumu adım adım açıklayalım.
Formula 1’de yarışmanın yolu, oldukca para harcamaktan geçer. Bugün 4 yaşlarında bir evladınız olsa ve onu bir Formula 1 yarışçısı hayata geçirmeye karar verseniz, kariyeri süresince Formula 1’e girene kadar birkaç milyon doları gözden çıkarmanız ya da o birkaç milyon doları verecek sponsor bulmanız gerekir. Sophia Flörsch adlı hanım yarışçı da hanımefendilerin önündeki ilk ve en büyük engelin sponsorluk bulunduğunu söylüyor.
Hanımefendiler, sponsor bulamadıkları için ufak takımlara gidiyor. Minik takımlarda oldukları için iyi otomobillere erişemiyorlar. İyi otomobillere erişemedikleri için öne çıkacak performanslar elde edemiyorlar. İyi performanslar elde edemedikleri için sponsorlar hanım pilotlara yanaşmıyor. Bu yüzden hanım pilotlar sponsor bulamıyor. Hanımefendiler, sponsor bulamadıkları için… Döngüyü anladığınızı düşünüyorum.
Bir öteki problem da kız çocuklarını arabalardan uzak tutmak:
Bu nokta genel anlamda göz ardı ediliyor sadece üstünde durulması ihtiyaç duyulan bir nokta. Son yıllara kadar kız evlatları pek go kart serilerine ya da başka çocuk serilerine yönlendirilmiyordu. Vatanımızda de lunaparklardaki küçük go kartlarda bile kız çocuklarına “Onlar adam çocuklar için” denildiğine tanık olmuşluğum var. Dünyada da idrak değişik değildi. O yüzden de kız evlatları bir yarış serisine girecekleri vakit dezavantajlı oluyor.
Hanımefendilerin yarıştığı hususi seri: W-Series
Formula 1’e hanımefendilerin girmekte zorlanmasının üstüne Formula yönetimi, hanımefendilere yönelik W Series adlı bir şampiyona başlattı. Tüm hanım pilotlara benzer özelliklere haiz birer otomobilin verildiği bu seri, sponsor gereksinimini en aza indirmesi ve hanımefendilerin önünü açması için tasarlandı. Bu karar, bayanları ayırdığı ve Formula 1’e geçişlerini zorlaştırdığı nedeni öne sürülerek eleştirildi sadece şampiyona düzenlenmeye devam etti. İlk iki senesinde şampiyonanın kazananı, daha ilkin British GT şampiyonu Jamie Chadwick oldu.
2022 sezonunda da kazanan Chadwick olmasına karşın, sponsorlardan gelen desteğin aksaması sonucu sürem iki yarış erken bitirildi. Bu kararın öne sürülen sebebi olarak ise 2023 sezonuna yatırım yapılacak olması yayınlandı. Görünüşe bakılırsa W Serisi hemen hemen istenilen noktada değil. Kişisel görüşüm ise W Series ve Formula E için yeterince tanıtım yapılmıyor olması ve bu yayınlara erişimin zor olması. W Series’in YouTube kanalındaki video görüntülenmelerine, şimdi gidip bir Formula 1 YouTube kanalı açsak sizin benim de erişmemiz mümkün, durum o denli vahim.
Hanımefendilerin yarıştığı serilere ilgi düşük mü oluyor?
Bu durumun esas sebebi ilginin azca olması değil, ürünün ulaşmaması. Bir çok yarışsever, izleyebileceği bir yarış var ise izler. Formula W Serisi’ne erişmek ise oldukca zor ve karmaşık. Bazı bölgeler için direkt gösterim hizmeti bile yok.
Formula 1’in hanımefendilere bakışı da oldukça tartışmalı.
Formula One Group CEO’su Stefano Domenicali, bir röportajında önümüzdeki beş yıl içinde Formula 1’e bir karı pilot girmesinin pek de mümkün gözükmediğini ifade etmişti. Formula 1’in eski patronu olan Bernie Ecclestone da zamanında “Formula 1’de hanım pilotları ciddiye almazlar, hayranlar önemsemez, sponsorlar para yatırmaz” minvalinde açıklamalarda bulunmuştu.
En yakın zamandan örnek verilebilecek Susie Wolff, Williams takımıyla testlere katıldığında ekip arkadaşı Felipe Massa’dan oldukca azca daha yavaştı. Massa’nın 2008’de 1 puan farkla ikinci bulunduğunu, senelerce Ferrari’de savaşım ettiğini de hatırlatalım. Wolff’un başarısına karşın Red Bull’dan Helmut Marko benzer biçimde adlar, hanımefendilerin Formula 1’de yarışmayı kaldıramayacağını düşünüyor.
Formula 1, bayanları daha oldukca bünyesine katmaya çalışıyor. Kim bilir gelecek yıllarda bir hanım pilotu Formula 1 araçlarından birinin direksiyonunda görebiliriz. Genç pilot programlarındaki hanım pilotlar bu mevzuda umudun tamamen kaybolmadığını gösteriyor.
Kaynaklar: Flowracers, Hitc, the Washington Post, Financial Express
