TIR’ların Kornaları Niçin Bir İpin Çekilmesiyle Çalışıyor?
Film sahneleri yada gerçek hayatta, kamyon sürücülerinin direksiyona basmak yerine başlarının üstündeki bir ipi çekerek korna çaldıklarını görürüz.
Lojistik sektörünün vazgeçilmezleri içinde yer edinen kamyonlar, oldukça garip ekipmanlarla karşımıza çıkabiliyorlar. Film sahnelerindeki kamyonları hatırlayın; sürücü, kornaya basmak için başının üst kısmında yer edinen bir ipi gerdirir. Standart otomobillerde direksiyonda olan korna, bazı kamyonlarda baş üstünde de olabilir.
Peki niçin bu tarz bir olay var? Neticede kamyonlar da binek araçlar da otomotiv mühendisleri tarafınca üretilmekte. Ek olarak günümüz kamyonlarının konsollarına baktığımızda, binek otomobillerden pek de değişik bir şey göremiyoruz. Gelin hep beraber, kamyoncular için vazgeçilmezler içinde yer edinen baş üstü kornalarına yakından bakalım.
Aslına bakarsak kamyonlarda yalnız baş üstü kornaların bulunduğunu düşünmek doğru değildir.
Görselde, Scania R serisi bir kamyonun iç tasarımını görüyorsunuz. Tıpkı otomobillerde olduğu benzer biçimde kamyonlarda da standart kornalar bulunmaktadır. Bu kornalar, binek otomobildekiler benzer biçimde çalışır ve çıkarttıkları sesler de binek otomobil kornalarına benzerdir.
Madem kamyonlarda standart korna var, baş üstünde korna olmasının sebebi nedir?
Bunlar, “havalı korna” olarak geçmektedir. Üstelik bu havalı kornalar yalnız kamyonlarda değil; tren, vapur ve vapur benzer biçimde ulaşım araçlarında da bulunmaktadır. Binek otomobillerde kullanılan kornalardan oldukca daha çok ses çıkaran havalı kornalar, değişik melodilere de haiz olabilmektedir.
Havalı kornaların emek harcama prensibi, binek arabalardakinden farklıdır.
Havalı kornalar; bugün hepimizin otomobilinde bulunan elektrikli kornalar benzer biçimde çalışmaz, yüksek hava basıncına gereksinim duymaktadır. Yüksek basınçlı hava bir “tazyik odasında” hapsedilmiş halde durur. Bu tazyik odasından havanın çıkmasını elde eden bir valf bulunmaktadır. Valf özgür bırakıldığında, kornanın iç kısmında “diyafram” olarak isimlendirilen araç-gereç titreşir ve ses dalgaları oluşturur. Oluşan bu ses dalgası, havalı kornanın “boğaz“ından yükselerek geçer ve çevreye dağılır. Şu an hepinizin kulağına gelen “dari dari” şeklindeki ses de tam olarak budur.
Basınçlı hava iyi mi temin ediliyor? Oksijen tüpü mü var?
Değişen teknolojinin şimdiki kadar gelişmediği yıllarda, kamyonlardaki havalı korna sistemi, araçların havalı fren sistemlerine entegre ediliyordu. Sürücü, aracın yavaşlamasını da elde eden basınçlı havayı havalı korna için de kullanabiliyordu.
Çekilen o ipler de tam olarak burada devreye giriyor.
Yüksek basınçlı hava bir valf yardımı ile diyaframa ulaşır, demiştik; buradan da ses açığa çıkar. İşte filmlerde çoğunlukla gördüğümüz ip gerdirme işlemi de tam olarak bu valfin açılmasını sağlamaktadır.
Bundan seneler ilkin otomobillerde de kamyonlarda da mekanik sistemler ağırlıktaydı. Her şey şimdi olduğu benzer biçimde dijital ve elektronik değildi. İşlevsel direksiyonlar da yoktu. İşte iple çalışan havalı kornalar, o dönemlerde bilhassa de ABD’da bir kültür haline geldi. O kültür, günümüze kadar ulaştı ve kamyon sürücüleri, araçlarına kullanmak yasak olsa da havalı korna taktırabiliyorlar.
*Örnek olması açısından gösterdiğimiz bir ürün. Oldukça daha büyük kompresörlü modeller de bulunmaktadır.
Sadece günümüzdeki havalı kornalar için normal olarak iple gerdirmeye ve fren sistemine entegre etmeye gerek olmuyor. Zira internette satılan havalı korna sistemlerine bakarsanız, pek çoğunun kendi hava kompresörlerine haiz bulunduğunu görürsünüz. Direkt aküye yada çakmaklığa takılan kompresörler, bir buton yada nostalji olsun diye iple üretiliyorlar ve havalı korna için kullanılabiliyorlar.
