Evlatların Zihinsel Gelişimini Artıran 13 Kutu Oyunu
Bir tek ufaklıklara değil, yetişkinlere de bir şeyler öğretmenin en kolay yollarından biri oyunları kullanmak. Bu yazıda, evlatların bilime olan ilgisini alevlendirecek kutu oyunlarını derledik.
Neredeyse her çocuk oyun oynamayı sever. Bu oyunlar geçmişte sokaklarda gazoz kapaklarıyla, bilyelerle ve kimi zaman de başka hiçbir şeye gerek duymaksızın oynanabilirken, bugün alterantifler içinde oyun konsolları, tabletler, bilgisayarlar da katılmış durumda. Bir de çocuklarla beraber oynanabilecek kutu oyunları var doğal ki.
Kutu oyunlarının bir kısmı yalnızca eğlence amaçlı olsa da, bazı oyunlar hem evlatları eğlendirmeyi hem de bir şeyler öğrenmelerini sağlamayı mümkün kılıyor. Hazır okullar yeni açılmışken, genç dimağların bilime olan ilgisini canlandırmak için tercih edilebilecek, bilişsel, toplumsal ve psikomotor becerileri geliştirici oyunlardan bir sıralama oluşturduk.
Listemizde yer edinen oyunlar şu şekilde:
Satranç
Mangala
Tangram
Tangramino
Rubiks Race
Abalone
Blik Blok
Triangle
Pentago
Reversi
Equilibrio
Otobüs Durağı
Carcassonne
Neredeyse tüm okullarda olan “Satranç”
Ülkemizdeki kim bilir en popüler strateji ve zeka oyunu olan satranç, 8×8’lik bir oyun alanında, her iki tarafın da değişik özellikteki 16 taşını kullanarak rakibinin şahını devirmeye çalmış olduğu bir oyundur. Satranç oynamak evlatların planlama yapma, çoklu düşünme, çözümleme yapma, değişik alternatifleri görme, dikkat, konsantrasyon, disiplin, gelişmiş bilişsel beceriler şeklinde açılardan gelişimini sağlar.
Türk kültüründen gelen “Mangala”
12 kuyu, 2 gömü ve 48 taşla oynanan oyunda başlangıçta her kuyuda 4 taş bulunur. Her oyuncu kendi hazinesinde taş biriktirmeye çalışır. Taşlar, alındığı kuyudan itibaren birer birer yandaki kuyulara aktarılır. Son taşı kendi kuyusuna koyabilen oyuncu, bir tur daha oynama hakkı kazanır. Taşlar rakibin kuyusuna kadar gidebilir. O kuyudaki taşları çift yaparsa oyuncu hepsini kendi kuyusuna koyar. Rakibin boş hanesine taş koyan ise hem o kuyudaki hem karşısındaki kuyudaki tüm taşları alır. Taşlarını bitiren rakibin de kalan tüm taşlarını alır. Planlama yapmayı, çoklu düşünebilmeyi, konsantrasyonu ve matematik kabiliyetini geliştiren bir oyundur.
Çin’den gelen biçim yapma oyunu “Tangram”
Pek oldukça oyun şeklinde antik Çin’de ortaya çıkan Tangram’da bir kare 7 bölüme bölünür. Amaç bu parçalarla şekiller üretebilmektir. Bilhassa görselleştirme becerileri kazandırmak, şekilleri sınıflandırmak, yer yön becerisini geliştirmek, matematik becerisini arttırmak şeklinde tesirleri vardır.
Tangram’ın gelişmiş versiyonuna benzeyen “Tangramino”
Tangram’ın gelişmiş versiyonu diyebileceğimiz bu oyunda ise amaç, çeşitli geometrik yapı blokları ile 2 boyutlu yapılar oluşturmaktır. Bu yapıların değişik karmaşlıklık seviyeleri bulunur. Geometri bilgisini, benzetme kabiliyetini, görsel becerileri geliştiren bir kutu oyunudur.
Becerilerin zamana karşı yarıştırıldığı “Rubiks Race”
Karıştırıcıyı görmeyecek şekilde karıştırdıktan sonrasında ortaya koyduğumuz bu oyunda, iki oyuncu karşılıklı olarak önündeki kareleri karıştırıcıdaki sırayla dizmeye çalışır. Ilkin tamamlayan kazanır. Süratli düşünmeyi gerektiren, el göz koordinasyonu ve planlama kabiliyetini geliştiren bir oyundur.
Üç dakikada öğrenilip üç senede ustalaşılamayan “Abalone”
Oyunun amacı, rakibin 6 topunu oyun alanından atmayı başarmaktır. Oyunda topları parmağımızla ittirerek ilerlememiz gerekir. Kısa sürede öğrenilebilen oyun, planlama yapma, analitik düşünme çoklu düşünme becerisini geliştirir.
“Bana yedi parça verin dünyayı tahtadan yapayım” diyenlere: Blik Blok
Vazife kartında gelen şekli yapmak için 7 tane blok kullanılması ihtiyaç duyulan bu oyunda, şekilleri oluşturmak için değişik yöntemler bulunmaktadır. Her vazife kartının arkasında çözüm yolları da yer alır. Amaç ise evlatların hayal enerjisini ve planlama kabiliyetlerini güçlendirmek, görsel becerilerini arttırmaktır. Doğal ki bloklardan kartlarda olmayan şekiller yapmak da mümkün.
Geometrik yayılmacılığı öğreten “Triangle”
2 ila 4 içinde oyuncuyla oynanabilen oyunda, her oyuncu kendi parçalarını uç uca değecek şekilde oyun alanına yerleştirmeye çalışır. Amaç hem mümkün olduğunca oldukça parça yerleştirmek hem de rakiplerin hareket alanını kısıtlamaktır. Oyun sonunda minimum parça elinde kalan kazanmış olur. Parça sayısı eşitse, üçgen parça sayısı daha azca olan kazanmış olur.
Durup durup oyun tahtasını çevirdiğimiz “Pentago”
Bilhassa 8 yaş ve üstü çocuklar için tavsiye edilen bu oyun, dikkat, konsantrasyon, analitik düşünme, geometrik idrak etme, görsel zeka becarilerini geliştirmek için birebir. İki kişinin karşılıklı oynadığı oyunda amaç, 5’li sıralar oluşturabilmektir. Oyuncular hamle yaptıktan sonrasında oyun tahtasının ters çevrilmesi oyuna ek bir güçlük katmaktadır.
Son ana kadar rekabet sevenlere: Reversi
8×8 bir tahtada oynanan bu oyunda siyah ve beyaz taşlar vardır. Amaç rakibinizin taşlarını kendi renginize çevirmektir. Bu oyunda kazanan, son ana kadar pek belli olmaz. Mantık yürütme ve çoklu düşünme kabiliyetini geliştiren bir oyundur.
Denge kurmanın zorluğunu gösteren “Equilibrio”
Çeşitli şekillerle oynanan bir başka yapı oyunu da Equilibrio. Bu oyunda yap bozlarımızı artık dikey olarak yapmış olup, devrilmelerine engel olmaya çalışıyoruz. Şekiller karmaşıklaştıkça denge sağlamak da zorlaşmaya başlıyor. El becerisi, dikkat ve yaratıcılık gerektiren keyifli bir oyundur.
Matematiğin ilk öğrenildiği oyunlardan: Otobüs Durağı
Bilhassa ufak ufaklıklara sayı saymayı, toplama ve çıkarma kavramlarını öğretmek için tercih edilebilecek bir alternatif olan Otobüs Durağı, dört oyuncuya kadar oynanabiliyor. Çarkı çevirip yolcuları toplamaya gittiğimiz bu oyunda amaç ise en oldukça yolcuyu taşıyabilmek.
Planlama yaparken harita oluşturduğumuz “Carcassonne”
Bu ödüllü oyunda sırayla çektiğimiz kartları stratejik bir halde yerleştiriyor, üstlerine koyduğumuz ahşap adamlarımızla puan topluyoruz. En oldukça puan toplayan oyunu da kazanmış oluyor. Pek oldukça değişik senaryonun ortaya çıkabildiği bu oyun, her yaşta keyifle oynanabilecek bir strateji oyunu ve çoklu düşünme kabiliyetini geliştiriyor.
