AB, Suni Zekâ Yasası’nı Kabul Etti: İşte Bilgileri

ChatGPT ve Midjourney şeklinde modelleri devamlı kullanıyor, sizlere de değişik içerikler çıkarıyoruz. Dünya genelinde her insanın kullanımına sunulmuş olan bu araçlar, ilk çıktıkları günden bu yana devamlı kısıtlanmaya çalışıldı. Burada en başta ülkelerin belirli limitler çizmeye çalıştığını gördük.

Çin, İngiltere ve ABD Birleşik Devletleri (ABD) bu mevzuda en büyük adımı atmak isteyen ülkelerdi ve hâlâ da bu adımların arkasındalar. Fakat bu suni zekânın -ülkeden ülkeye değişen anlamıyla- güvenli kullanımını sağlayacak yasalar için AB’den bir yasa gelmişti. “Suni Zekâ Yasası” adlı yasa, bugün Avrupa Parlamentosu tarafınca 523 oyla resmen kabul edildi.

Dünyanın ilk büyük suni zekâ düzenlemeleri geliyor

Dünyanın ilk büyük suni zekâ düzenlemelerini getirecek yasanın, bazı AB devletlerinin nihai onayının arkasından Mayıs ayında yasalaşması planlanıyor. Parlamento, her AB ülkesinin kendi suni zekâ araştırma kurumunu kuracağını söylüyor. Ek olarak düzenlemelerin tamamamının 2026 ortasına kadar yürürlüğe gireceği de ekleniyor.

Biyometrik kimlik tanıma sistemleri bir tek kolluk kuvvetleri tarafınca kullanılabilecek

Askerî tarafta suni zekâ destekli araçların, üye ülkelerin güvenlik mevzusundaki yeterliliklerini yada bunlardan görevli kuruluşları etkilememesi sağlanacak. Kolluk kuvvetleri de suni zekâdan faydalanabilecek. Bu bağlamda izin almış olduğu takdirde, kamuya açık alanlarda uzaktan biyometrik tanımlama sistemlerini kullanabilecek. Bu biçim sistemler; insan kaçakçılığı, cinsel istismar mağdurları şeklinde insanları bulmak yada terör tehdidi yada kabahat işlediğinden şüphelenilen kişileri saptamak için kullanılabilecek.

Suni zekâ ile oluşturulan görsel, video ve seslerin etiketlendirilmesi gerekecek

Suni zekâ hakkında kim bilir en fazlaca kaygı yaratan mevzu düzmece görseller, videolar ve sesler. AB, yeni yasayla beraber suni zekâ ile oluşturulan tüm görsel, video ve seslerin etiketlendirilmesinin koşul olacağını söylüyor.

Risk sınıflandırmaları da mevcut.

Yüksek riskli olarak damgalanan bazı suni zekâ araçlarının kullanımına izin verilecek. Fakat bu araçlar, AB pazarına girebilmek için belirlenen gereksinimleri karşılamak zorunda olacak. Doğal veri güvenliğini sağlamak, bunların en başlangıcında geliyor.

Fakat bazıları için kabul edilemez damgası da mevcut. Bu da bu risk grubuna giren araçların AB bünyesinde yasaklı olacağı anlamına geliyor. Bu bağlamda bilişsel manipülasyon, yüz bilgilerinin internetten yada kapalı kamera sistem görüntülerinden alınması, iş yerinde ve eğitim kurumlarında duygu emareleri tanıma, toplumsal puanlama, cinsel yönelim yada dini inançlar şeklinde kırılgan verileri çıkarmak için biyometrik sınıflandırma yapılması yasak kapsamına girecek.

Bazı suni zekâ uygulamaları direkt yasaklanacak

Yeni yasa, bazı suni zekâ uygulamalarını direkt olarak yasaklayacak. Bu uygulamalar, “vatandaşların haklarını” ihlal edenler olarak nitelendiriliyor. Örnek olarak ise okullarda ve iş yerlerinde duygu tanımlama sistemleri şeklinde uygulamalar veriliyor.

Genel kullanıma yönelik suni zekâ araçları için şeffaflık sağlanması gerekecek.

Bu araçları besleyen temel modeller pazara dahil olmadan ilkin belli bir şeffaflık sunuyor olmaları gerekiyor. Kendi sitesinde AB; oldukça karışık, devasa ve yüksek performanslı modellerin risk oluşturabileceğini belirtiyor. Bu yüzden belli bir yere kadar şeffaflık koşul olacak.

Doğal ki bunların kontrolü için ayrı bir ofis açılması koşul.

Onun için de en gelişmiş suni zekâ modellerini denetim edecek bir suni zekâ ofisi kuruldu. Bağımsız uzmanların danışmanlığından yararlanacak olan bu ofis, hem güvenlik risklerini görecek hem de geliştirmeye yönelik fikirlerini paylaşacak.

Doğal ofisin üstünde yer alacak bir yönetim ekibi da regülasyonların gerçekleşmesinde söz sahibi olacak. Endüstrinin önde gelen isimlerinin yer alabileceği bir tavsiye forumu da yönetimin devamlı gözü önünde olacak.

Peki bu yasaya uyulmazsa cezası ne olacak?

Yasanın ihlal edilmesi durumunda değişik senaryolar söz mevzusu. Eğer yasaklı uygulamalar söz konusuysa firmanın senelik gelirinin yüzde 7’si yada 35 milyon euro, kriterler yerine getirilmiyorsa senelik gelirin yüzde 3’ü yada 15 milyon euro, eğer yanlış data yayılıyorsa senelik gelirin yüzde 1,5’i yada 7,5 milyon euro’luk cezalar söz mevzusu. “Yada” dediğimiz kısımlarda hangisinin daha yüksek olduğuna bakılacak.

Sizin bu yasa ile alakalı düşünceleriniz neler?