Otomobil Lastiklerinde Niçin Beyaz Renk Kullanılırdı?

Bilhassa mafya kültürünün yaygın olduğu eski zamanları özetleyen filmlerde oldukça çekici görünen klasik otomobiller bulunuyor. Söz mevzusu filmler mafya çevresinde dönse de bu arabaların güzelliğinden minimum bir kere bahsedildiğini görürüz. Bugüne baktığımızda da aslen pek bir şey değişmiyor. Hâlâ fazlaca sayıda kişinin hayallerini süsleyen klasik modeller bulunuyor.

Burada normal olarak en büyük görevi oynayan kısım görünüşleri. Uzun bir yapıda olan bu araçlar, güzel duyu dokunuşlardan geçip çekici renklerle satışa sunuluyordu. Kısa süre içinde beyaz lastikler pazara girince de her zamankinden daha çekici hâle geldiler. Peki lastiklerin beyazla süregelen serüveni iyi mi oldu da günümüzdeki siyah renge ulaştı? Gelin beraber bakalım.

Bildiğimiz şekilde olan ilk arabaların üretildiği zamana gidiyoruz:

1900’lerin başı olarak kabaca belirleyebileceğimiz bu dönemlerde otomobil sektörü daha emekleme döneminde bile değildi doğrusu. Onun yerine yeni hayata merhaba dedi diyebiliriz. Araçların menzili azdı ve rahat değillerdi. Bilhassa de (yalnız vatanımızda değil, her yerde) yolların durumu, parçaların acele aşınmasına sebep oluyordu.

Bu zamanda lastiklerde ise kauçuk kullanılıyordu:

Başlangıçta bir süre kauçuk karışımıyla ilerlendi. Fakat bahsettiğimiz yollar sebebiyle bu lastikler süratli şekilde zarar görüyordu.

Bu yüzden de fazlaca geçmeden, sağlamlığı çoğaltmak adına lastik karışımının içine çinko oksit katıldı.

Bu madde beyaz renkli olunca da lastiklerde filmlerden alışık olduğumuz parlak beyaz rengi ortaya çıktı. Bu maddenin eklenmesiyle beraber yol tutuşu artmış oldu. Durum böylece önceki mütevazı kauçukta olduğundan daha iyi hâle geldi. Fakat bununla beraber lastikler tamamen parlak beyaz olmuştu.

Elbet sorunumuz bu değil. Aslolan mesele çinko oksit karışımlı lastiklerin pek de uzun ömürlü olmaması:

Bu sebeple de insanları devamlı harcamaya sokan bu lastiklerden kurtulmak için yeni bir yöntem bulmak gerekiyordu.

Aranan kan, ‘karbon siyahındaymış’

1910’lu yıllarda B.F. Goodrich tarafınca lastik karışımına katılan bu madde, lastiği güçlendirmiş ve kullanım ömrünü uzatmıştı. Hem de lastiklerdeki ısı birikiminin denetim altına alınması da bu maddeyle sağlandı. Fakat bununla beraber lastikler siyaha döndü (doğrusu büyük kısmı).

Lastiklerin zemine temas eden kısmı siyah kalırken yanları beyaz bıraktılar: Biçim olsun diye değil (en azından başta)

Lastiklerin kullanımını daha verimli hâle getirmek için meydana getirilen bu hesaplı hamle, 1900’lü yılların ortalarına kadar devam ettirildi. O şekilde ki lastiklerin artık daha uzun ömürlü olması bir yana, araca güzel duyu bir görünüm kazandırdığı da biliniyordu. Fakat keşke her şey görünüşte kalmasaydı.

İyi de her şey güzel giderken ne oldu bu kenarları beyaz lastiklere?

• Zaman içinde beyaz alanlar yukarıdaki Corvette üstünde görebileceğiniz şeklinde inceldi

1900’lü seneler, neredeyse her ülke için zor geçmişti. Savaşlar, kıtlıklar, krizler ve daha niceleri insanlara değişik dönemlerde değişik zorluklar yaşattı. Fiyatların artmasıyla beraber bu lastiklerin büyüsü de kaybolmaya başladı. Şu sebeple devamlı bakım yapmak gerekiyordu, tutarları artmıştı ve bu şeklinde değişik sebepler yüzünden artık yalnız Cadillac şeklinde lüks otomobil üreticilerinde görülmeye başladılar.

Hem üretici hem de alıcı için oldukça pahalılardı ve acele kirleniyorlardı:

Bunun yanında lastiklerin uzun ve sancılı bir üretim süreci vardı. Üretiminde bazen hatalar olduğunda ise otomobil üreticileri bu lastikleri kabul etmiyor ve lastik üreticileri de zarar ediyordu.

Başta maliyet olmak suretiyle birçok değişik sebep yüzünden alıcıların ilgisi azaldı. Bu sırada tanıdık bir yüz yükselişe geçti:

Evet, hepimizin aşina olduğu siyah lastiklerden bahsediyoruz. Beyaz kenarlı lastikler kadar bakım gerektirmeyen ve kirlendiğinde onlar kadar kiri belli etmeyen bu lastiklerin temizliği için hususi malzemeler gerekmiyordu. Bunlara nazaran beyaz olanlar için birbirinden değişik temizlik malzemesi edinmek şarttı.

Şu demek oluyor ki özetle başta karbon siyahının maliyetinden dolayı siyah lastik sahibi olmak lükstü:

Kelsey Tire

Hemen sonra da anlattığımız şeklinde beyaz lastikler öne geçti ve lüks araçların o havalı görünüşlerine katkı sağladılar. Bu sırada yaşanmış olan kıtlıklar ve krizler sebebiyle de siyah lastikler yükselişe geçti.

Günümüzde hâlâ klasik araçlar üstünde onlarla karşılaşabilirsiniz. Fakat otomobil üreticileri ellerinde daha dayanıklı bir formül olmadıkça, sırf güzel görünmüş olduğu için (ki o da göreceli) daha dayanıksız bir modele dönmeyecektir. Gelişen teknoloji bizlere bu mevzuda hangi kapıları açacak bakalım. Düşüncelerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: 1, 2, 3