Bu Donmuş Yollarda Araçlar Iyi mi Gidebiliyor?

Dünyanın en soğuk ve uzak bölgelerinde bu yollar yaşamın mühim bir parçası.

Kış aylarında çevre sakinleri için lüzumlu olan bu yollar iyi mi oluşturuluyor ve sağlam kalıyor?

Buz yolları tam olarak nedir ve nerelerde kullanılıyor?

Donmuş göl ve dere yüzeylerine inşa edilen geçici yollar, buz yolları olarak adlandırılıyor. Bu yollar çoğu zaman kara yolu ulaşımının zor olduğu, asfaltlanmamış ve yol sisteminden kopuk olan yerlerde kullanılıyor.

Buz yollarının ilk kayıtlı kullanımının zamanı ise 1742’ye dayanıyor. Kış aylarında mal taşımak için Rusya, bu yolları kullandı ve kızakların gezi edebilmesi için pürüzsüz yollar oluşturdu.

**
**

Alaska’nın bir tek hava yolu yada deniz yolu ulaşımı olan bazı bölgelerinde de buz yolları tercih ediliyor zira bir tek bu yollar ile ihtiyaçların karşılanması epey masraflı.

İhtiyaç demişken de niçin lüzumlu görüldüğünden bahsedelim. Şimal Kutbu’na yakın yerlerde mahalli halk, ticari ve lojistik sektörlerde bu yolları sıkça kullanıyor.

Iyi mi yapılıyor bu yollar?

Başta korkulu bir seyahat benzer biçimde görünse de buz yollarının arkasında epey detay var. Organik süreçle işler başlıyor. Göller yada nehirler düşük sıcaklıkta donuyor ve arkasından bir takım önlemler alınıyor.

Buzun kalınlığına bakılırsa yolun taşıyabileceği vasıta ağırlığı da hesaplanıyor. Binek ve hafifçe yüklü araçlar için güvenli bir buz yolunun averaj 20 santimetre kalınlıkta olması gerekiyor. Buz vidaları yada yer altı radarlarıyla ölçülen buz kalınlığı, daha ağır yük taşıyan araçlar için bazı yerlerde 1 metreye kadar çıkarılabiliyor.

Buz kalınlığının yanı sıra yol hakkı da belirleniyor. Trafiği karşılaması için lüzumlu yol genişliği 30 ila 60 m içinde değişebiliyor. Kar yığınları her tarafta da yer bırakacak kadar geniş oluyor ve karla gezi şeridi içinde da extra bir alan bırakılıyor.

Bunların arkasından düzleştirme ve işaretleme işlemi başlıyor. Donmuş yüzeylerin çoğu zaman pürüzlü olmasından dolayı yolun düzleştirilmesi için karlar temizleniyor ve araçların yön bulması için işaretler yerleştiriliyor.

Güvenli seyahat için yolun dayanıklılığı devamlı denetim ediliyor. Bilhassa ısı artışları başladığında çatlaklar dikkatlice izleniyor.

Buz yollarını kullanmanın avantajları ve dezavantajları neler?

Kullanımının yaygın olmasının mühim sebeplerinin başlangıcında maliyet geliyor. Ulaşılması zor bölgelerde buz yolları, lojistik maliyetlerini büyük seviyede düşürüyor. Bilhassa madencilik ve ağır yük taşımacılığında mühim bir unsur hâline geliyor.

Geçici yollar olduğundan çevresel tesirleri, inşaatla oluşturulan kalıcı yollar kadar büyük değil. Bunun yanı sıra doğal ki buz yolları, sıkıntılı kış koşullarında kara ulaşımı için kestirme yol işlevi görüyor.

Riskleri ve tehlikeleri de yok değil. Bilhassa yük taşıyan ağır araçlar, ince ya da zayıf noktalarda buzun kırılmasına niçin olabiliyor. Ek olarak ani hava değişimleri, buzun erimesine ya da incelmesine yol açabiliyor. Bu şekilde durumlarda sürem ortası olsa bile yollar kapatılıyor.

Bu yolu yeğleyen araçlar çoğu zaman standart kış lastiği kullanıyor zira zincir yada öteki ekipmanlar yola zarar verebiliyor. Bunun yanı sıra ıslak yüzeyler ve düşük sürtünme de araçların kontrolünü zorlaştırabiliyor. Tehlikeli kazalara yol açmamak için de hız yapılmaması gerekiyor.

Bu yüzden de işaretler çoğu zaman maksimum hızı 25 km/s ile sınırlandırırken 12.500 kilo’dan ağır araçlar için öteki araçlarla arasındaki mesafeyi 500 metre olarak belirliyor. Bunlar hem kazaların önüne geçmek için hem de buz örtüsünün ağırlık dengesini bozmamak için konuluyor.

Dünyanın neresinde var bu yollar?

• Kanada’daki Tibbitt to Contwoyto Yolu, 600 km uzunluğuyla dünyanın en uzun buz yolu olarak biliniyor. Yolun aslolan amacı madencilik şirketlerine kargo taşımacılığını sağlamak. Buz kalınlığı çoğu zaman 1 metreden fazla oluyor ve tonlarca ağırlığa katlanabiliyor.
• Rusya’nın meşhur Baykal Gölü Buz Yolu ise 1 metreye varan buz kalınlığı ile öne çıkıyor ve yol, 15 tonluk kamyonu bile taşıyabiliyor. 50 km uzunluğundaki buz yolu, dünyanın en derin gölü üstünde içeriyor.
• Estonya’daki Triigi ve Tärkma içinde yer edinen buz yolu ise 16,7 kilometre. Toplam ağırlığı 2,5 ton araçlara kadar tüm araçlar bu yolu kullanabiliyor.
• ABD’deki Superior Gölü süresince uzanan buz yolu, ortalama 3 kilometre. Yazın feribotlar, kışın otomobiller bu yolu kullanarak gezi edebiliyor.

Bunlar doğal ki dünya genelinde öne çıkan güzergâhlar. Kanada, Rusya’da daha birçok buz yolu olduğu benzer biçimde İsveç’te de yolunuza buzlar çıkabilir.

O süre ne diyelim, sürücülüğüne güvenenler için serüven dolu bir seyahat. Siz olsanız buralarda seyahat yapar mıydınız?