Dizel mi Daha Kirletici, Benzinli mi? (Kafalar Karışacak)
Otomobil egzozlarımızdan çıkan o duman bir tek havaya karışan bir gaz yığını mı yoksa geride bıraktığı çevre faturası var mı? Senelerdir ezberlenmiş olan “Dizel daha zararı olan!” iddiası ne kadar doğru?
Dizel ve benzinli araçlar içinde süregelen “Hangisi daha çevre dostu?” tartışmasının temel noktası nedir? Hangisine daha fazlaca güveneceğiz?
İki yakıt türü de değişik avantajlar ve çevresel etkilerle gelirken, işin gerçeği düşündüğünüzden birazcık daha karmaşık.
Dizel araçların çevresel tesiri: Kuvvetli fakat kirli
Mevzu yakıt verimliliği olunca dizel motorlar daha avantajlı. Benzinli araçlara kıyasla daha azca yakıt harcıyorlar ve uzun mesafelerde ekonomik seçenek hâline geliyorlar. Sadece verimli diye doğaya zarar vermiyor demek olmaz.
Dizel motorlar, yüksek sıcaklıkta çalışan yapıları sebebiyle azot oksit (NOx) emisyonlarını oldukça artırıyor. NOx, emisyonunun da havayı kirleten ve solunum yolu hastalıklarına neden olan başlıca etkenlerden biri bulunduğunu unutmamak gerek.
Bunun yanı sıra insan sağlığına ciddi zarar veren mikroskobik partiküller de içeriyor. Bunlar da atmosferde uzun süre asılı kalabiliyor ve akciğer kanseri benzer biçimde ciddi sıhhat problemlerine niçin olabiliyor.
İşin garip bir yanı var. O da dizel motorların benzinlere kıyasla daha azca karbondioksit salınımı yapması. Bu da iklim değişikliği açısından bir avantaj benzer biçimde görünse de NOx ve partikül madde salınımları, toplam çevresel ziyanı artırıyor.
Alman Federal Çevre Dairesi tarafınca meydana getirilen bir araştırma ise filtreler olsa bile dizel motorların gerçek koşullarda çevreyi daha çok kirlettiğini doğruluyor.
Benzinli araçların çevresel tesiri: Daha temiz fakat daha çok karbon
Benzinli araçlar ise performans açısından daha akıcı sürüş deneyimi sunuyor ve egzoz emisyonları dizel araçlar kadar tehlikeli partiküller içermiyor. Sadece bu motorların da çevreye tesiri değişik.
Benzinli araçlar, dizel araçlara gore daha çok karbondioksit üretiyor. CO2, sera gazlarının ana bileşenlerinden biri olduğundan de küresel ısınmanın başlıca sebepleri içinde yer ediniyor.
Sadece benzinli motorlar, azot oksit emisyonlarını dizel motorlara gore daha düşük seviyede tutuyor. Bu da kent havasının daha azca kirlenmesi demek. Ek olarak yaydıkları partiküller dizellere kıyasla fazlaca daha azca şu demek oluyor ki insan sağlığı açısından daha avantajlı.
Bir öyleki bir bu şekilde dedik, peki hangisi daha çevre dostu?
Bu probleminin cevabı aslına bakarsak çevre kirliliğinin hangi boyutuna baktığımızla ilgili. Eğer hava kirliliği önceliğimizse benzinli araçlar çoğu zaman daha avantajlı. Daha azca NOx ve partikül madde yaydıkları için kent havasını nispeten daha temiz tutuyorlar.
Sadece mevzu iklim değişikliği olduğunda dizel araçlar, daha düşük karbon salınımı yardımıyla bir adım öne geçiyor.
Mevzu bir tek dizel yada benzin de değil.
Dizel motorların daha azca kirliliği için belirli standartlar getirilse de yollarda hâlâ birçok eski otomobil bulunduğunu unutmamak gerek. Ek olarak hangi motorun daha fazlaca kirlilik yarattığının değerlendirmesinde mevzumuz bir tek motor tipi değil. Enjeksiyon sistemi, vasıta tipi, aracın ne sıklıkta ve hangi amaçla kullanıldığına bakmak gerekiyor.
Son yıllarda üretilen araçlarda benzinli araçların daha azca bakım gerektirmesi ve yapıları sebebiyle daha azca kirletici olarak görülse de son olarak standartlara gore üretilen yeni ve iyi bakımlı dizel araçların yeni benzinli araçlarla benzer emisyonlara haiz bulunduğunu da bilmekte yarar var.
Peki ya elektrikli araçlar?
Dizel ve benzinli araçların çevreye olan tesirleri tartışıladursun, elektrikli araçlar (EV’ler) bu ikilemi ortadan kaldırma yolunda hızla aşama kaydediyor.
Sıfır egzoz emisyonu sunan EV’ler, fosil yakıtlı araçların doğaya verdiği ziyanı minimize etme potansiyeline haiz sadece elektrik üretiminde kullanılan enerji kaynaklarının fosil yakıtlarla elde edilmesi de EV’lerin çevresel ayak izini de dolaylı olarak artırabiliyor. Doğrusu bu mevzuda da kafalar gene karışık!
Sizin yorumunuz ne?
