EA ve FIFA Niçin Ayrıldı?

Türkiye’de web kafelerin ilk açıldığı zamanlarda web kafe ile PlayStation cafe ayrımı yoktu. Bir dükkanda 6 tane bilgisayar, 4 tane PS (düz PS, yanında sayı falan olmayan) bulunabiliyordu. O dönemlerde bir oyun konsolunun başına oturduğunuzda size “FIFA mı, Japon futbolu mu?” diye sorar, seçtiğiniz oyunun CD’sini verirlerdi.

Aslına bakarsak FIFA’nın ilk rakibi Sensible World of Soccer idi. Ondan sonra o koltuğa Winnig Eleven geçti. Seneler içinde Winnig Eleven ilkin Pro Evolution Soccer (PES), sonrasında da Konami eFootball oldu. Yerinden asla kımıldamayan FIFA serisi ise geçtiğimiz günlerde pek fazlaca kişiye nazaran beklenmedik bir halde sona fazlaca yaklaştığımızı duyurdu.

İşler bu hale iyi mi geldi?

1993 senesinde EA ve FIFA yetkilileri bir araya vardığında 5 senelik bir ortaklık için antak kalma imzaladılar. Buna nazaran EA Sports, dünyanın en popüler sporunu sanal dünyada markalaştıracaktı. Hepimizin “Tını geym” diye ezberleyeceği “It’s in the game” sloganı duymaya devam edeceğimizi kesinleştiren devam anlaşmaları da 1998, 2006 ve 2013’te gelmişti.

Olmuş 29 yıl, bu saatten sonrasında neyi anlaşamamışlar derseniz aslına bakarsak bu probleminin bir noktada ortaya çıkacağı neredeyse kesindi. Oldukca uzun bir süredir oyuncuların temsil hakları ve markaların kıymeti mevzusunda en rahat tabiriyle karmakarışık bir durum söz mevzusu. Genel olarak futbolun oyunları da fazlaca para ediyor ve hepimiz bunu sonradan fark etti diyebiliriz.

Şu ana kadar FIFA ve EA arasındaki ilişki oldukça mutualist şekilde ilerlemişti. Bazen rakiplerinin arkasında kalan FIFA serisi, markası ve telif hakları yardımıyla en fena durumda bile zirveye ortak olmuş ve milyonlarca dolar kazanmaya devam etmişti. EA’in neredeyse sonsuz benzer biçimde duran kaynakları yardımıyla uzun solukta rakipleri ona karşı koyamamıştı. FIFA ise EA’in bu dominasyonunun sebebinin kendi markası bulunduğunu düşünüyor ve pastadan daha fazlaca hisse istiyor.

Futbolcuların acayip saçları ve dolar yeşili

Son yıllarda pek fazlaca futbolcunun saçlarını acayip renklere boyadığını görüyoruz. Bazı futbolcular da oyun kurallarının izin verdiği seviyede enteresan saçlar ve aksesuarlarla karşımıza çıkıyor. Doğal ki bazı oyuncular için bu yöntem bir kendini ifade etme biçimi sadece bir çok oyuncu için aslolan amaç görünüşlerini kolayca ayırt edilebilir hale getirebilmek. Böylece görüntü haklarından daha çok gelir elde etmeyi ya da mevcud görüntü haklarını açıklanabilir kılmayı amaçlıyorlar.

Günümüz futbolunda maaşlar Football Manager serisindeki benzer biçimde belirlenmediği, maaşların bir kısmı görüntü hakları kapsamında ödendiği için bu mevzu oldukça mühim. Bu görüntü haklarının üzerine kulüplerin de kendi markaları ve haliyle marka gelirleri var. Federasyonlar da organizasyonlarının marka gelirlerini alıyor. Oyunların pastası büyüdükçe, oyunlar üstünde hepimiz daha çok kontrole haiz olmak istiyor.

Şundan dolayı hepimiz daha fazlasını ister

FIFA markası, EA Sports‘un futbol oyununu oyunseverlerin zihninde değişik bir noktaya taşıdı. Mesela 2010’ların başlangıcında PES serisi genel olarak daha iyi kabul edilmesine karşın lisanslar ve telifler yardımıyla FIFA rekabetin içinde kalmayı başardı, bizdeki futbol jargonuyla adı bile tepeye oynamaya yetti. Arka planda ise EA Sports, seri için lisans ve teliflere fazlaca büyük paralar döküyordu.

EA bu ödemeleri yapmak için ya sendikalarla ya da liglerin kendisi ile antak kalma yoluna gidiyordu. Kısaca tek tek takımların, formaların ve stadyumların haklarını almak yerine direkt bir lig ile anlaşıyordu. Bu anlaşmalarda şirket, hakların rakipleri tarafınca da kullanılmayacağından güvenli oluyordu. Haliyle Manchester City yerine Man Blue falan görüyorduk.

FIFA’nın başarısını getiren bir başka şey ise FUT moduydu. Pek fazlaca şahıs için FIFA demek artık FUT modu demek. Oyuncular sanal kartlar topladıkları bu modda kendi takımlarını kuruyor ve rakiplerine çevrimiçi olarak meydan okuyorlar. FUT modu oyuncuların oyunu aldıktan sonrasında da EA Sports’a para kazandırmasını ve oyunu oynamaya devam etmesini sağlıyordu. FUT’un ne kadar başarıya ulaşmış bulunduğunu rakamlarla açıklamak gerekirse, bu moddan EA Sports’un 2021 yılındaki kazancı 1.62 milyar dolardı.

Peki problem ne?

En rahat haliyle söylemek gerekirse FIFA markası artık EA Sports’un farkındalık için gerekseme duyduğu bir marka değil. FIFA, Dünya Kupası benzer biçimde organizasyonlar haricinde hiçbir lisansa haiz değil ve EA Sports’un serisi, FIFA’nın kendisini geçmeyi başarmış durumda.

Öte taraftan bu, EA Sports’un ortaklığı bozan taraf olduğu anlamına gelmiyor. Firmanın en kazançlı oyunlardan birini tehlikeye atmak istemesini gerektirecek bir durum yoktu. Oyun devinin istediği şey, oyunlarla daha fazlasını yapabilmekti. Bilhassa e-spor turnuvaları düzenlemek ve FIFA üstünden NFTler satmak benzer biçimde projeler EA Sports’un ana amacıydı.

Bu tür ek gelir olanaklarınapek olanak vermeyen FIFA, ek olarak EA Sports’tan 1 milyar dolarlık yüklü bir ücret teklif etti. FIFA, oyun firmasına bu şekilde hususi haklar vermenin kendileri için bir soruna dönüşeceğini ve daha fazlaca gelir elde edebilecekleri yeni anlaşmaların önünü tıkayacağını düşünüyordu.

EA Sports FC’de lisanslar olmayacak mı kısaca?

Olacak sadece FIFA turnuvalarının lisansları mevzusunda problem yaşanabilir. Öte taraftan şu anda EA Sports’un partnerliğinin İngiltere Premier Lig, İspanya La Liga, Almanya Bundesliga, UEFA ve Cenup ABD Futbol Federasyonu CONMEBOL ile işbirliğine devam edeceği açıklandı. EA Sports CEO’su Andrew Wilson, yazılı olarak yapmış olduğu basın açıklamasında bu organizasyonların EA Sports FC oyununda yer alacağını belirtti.

FIFA ise o açıklamadan 2 saat sonrasında kendi basın açıklamasını yapmış oldu. Oyun haklarını çeşitlendirdiğini söyleyen organizasyon, simülasyon olmayan yeni oyunlar geleceğini ve kendi simülasyonları için de dağıtımcılar, geliştiriciler ve yatırımcılar ile görüşmelere başladıklarını duyurdu. FIFA başkanı Gianni Infantino ise açıklamasında FIFA ismine haiz oyunun en iyi oyun olacağını öne sürdü.

FIFA’nın açıklamasında dikkat çeken bir öteki nokta ise simülasyon olmayan oyunlar ifadesi oldu. Menajerlik oyunları da simülasyon olduğuna nazaran iyi mi oyunlar çıkacağı mevzusunda kati bir şey söylemek zor. Bir ihtimal bir kart oyunu yapılacaktır sadece oyunlar şeklindeki çoğul kullanım, başka neler yapılacağı mevzusunda merak uyandırıyor.

Ben bu hikayeyi nereden hatırlıyorum ya?

FIFA’nın başına geçmeden ilkin senelerce Türk takımlarına şanssız kuralar çekmesiyle tanıdığımız Infantino, FIFA isminin yeteceğine inanıyor. Öte taraftan Infantino’nun etrafındaki yüzlerce ekip elbiseli insandan bir kısmının danışman bulunduğunu varsayarsak, herhalde aralarında oyun sektöründen anlayan da vardır diyoruz. Zira yalnızca işin finansal kısmına bakmak yıkım olabilir.

2003 senesinde Championship Manager serisi benzer bir ayrılık yaşamıştı. O dönemde Sports Interactive oyunun veri tabanına ve maç motoruna sahipti. Eidos ise isim haklarını kendi bünyesinde bulunduruyordu. İki firmanın anlaşmazlığından sonrasında karşımıza adı değişmeyen yeni bir Championship Manager oyunu ve yepyeni fakat ruhani olarak eski oyunun devamı niteliğine haiz Football Manager oyunu çıkmıştı. Toplumsal medyanın olmadığı, internete erişimin kısıtlı olduğu o dönemde bile oyuncular kısa sürede CM serisinden uzaklaştı, Netice mu? Bugün CM serisi devam etmiyor, FM ise alanında rakipsiz kabul ediliyor.

FIFA şimdi ne yapabilir?

EA Sports’un yapmış olduğu FIFA serisine yöneltilen eleştiriler içinde oyunun ara sıra sinir bozucu olduğu, oyuniçi satın almalara fazlaca odaklandığı ve yıldan yıla pek de gelişmediği eleştirileri içeriyor. Bu açıdan bakıldığında artık şirket daha fazlasını yapmak zorunda kalabilir. Aslına bakarsan genel olarak rekabet iyidir, sadece bu piyasada rekabet zor olsa gerek.

Konami senelerdir bu rekabette yer almaya çalışıyor ve EA Sports’un aksine eFootball serisini parasız yaparak mücadelesini sürdürüyor. Japon firmanın 100 milyondan fazla futbol oyunu sattığı ve 1978’den beri oyun yaptığını unutmamak gerekiyor. FIFA küçük bir ihtimal Konami ile işbirliğine gidebilir.

Bir öteki alternatif ise bir başka tanınmış yayıncı ile anlaşarak ilerlemek olacaktır. NBA ve PGA Tour oyunlarıyla rüştünü ispatlayan 2K benzer biçimde bir şirket tercih edilebilir. Gene de 2024 yılına kadar FIFA serisi boyurunda bir oyun geliştirmek {hiç de} kolay değil. Ek olarak FIFA yüzünü mobil oyunlara dönerek daha geniş bir yelpazeye de haiz olmak isteyebilir.