Elektrikli Araçlara Öncülük Etme Fırsatını Kaçıran “GM EV1”
Elektrikli otomobiller günden güne popülerliğini artırırken bazı markaların bu mevzuda epey önde olduğu bir gerçek. Bazı markalar elektrikli vasıta modasına erken katılırken, bazıları ise oldukça geç kaldı. Sadece içlerinden birisi var ki, büyük bir fırsatı elinden kaçırmış benzer biçimde görünüyor.
İçten yanmalı motorlara veda ettiğimiz bu süreçte, elektrikli otomobillerin sayısı günden güne artmakta.
2010’lu yıllarda başlamış olan bu değişiklik süreci aslına bakarsak fazlaca daha ilkin başlayabilirdi. Değişimin önderliğinde ise Tesla yerine General Motors‘u görebilirdik.
Kaliforniya eyaletinin çıkardığı yasa ile ortaya çıkan otomobil: GM EV1.
Her şey ABD’nin Kaliforniya eyaletinin 1990 senesinde çıkardığı ‘Sıfır Emisyon Yasası’ ile başlıyor. Bu kanuna gore, 1998 yılına kadar otomobil üreticilerinin satışlarının yüzde 2’sini elektrikli otomobiller oluşturacaktı. Bu oran 2001 senesinde yüzde 5’e, 2003’te ise yüzde 10’a yükseltilecekti.
Bu kararın alınmasının peşinden birçok marka, elektrikli otomobil çalışmalarını hızlandırmaya başladı. General Motors’un (GM) ise hâlihazırda elektrikli otomobil mevzusunda ciddi emek harcamaları bulunuyordu. Elektrikli otomobil yarışlarında ödüller almayı başaran marka, 1990 senesinde tanıttığı Impact konseptiyle de bu konudaki ciddiyetini gösterecekti.
Yollarda Tesla yerine General Motors imzalı elektrikli araçlar görmemiz işten bile değildi.
1990 Los Angeles Otomobil Fuarı‘nda karşımıza çıkan Impact, GM’nin ilk elektrikli otomobilinin de altyapısını oluşturdu. Elektrikli otomobilini bir an ilkin piyasaya sunmak isteyen şirket, 1994 senesinde aracın ilk gerçek zamanlı testlerine başladı.
Üretilen ilk 50 vasıta, daha ilkin anlaşılan bazı kişilere kısa süreliğine kontrol etmeleri için teslim edildi. Kontrol aşamasının tamamlanmasının ve üretilen ilk modellerin geri alınmasının peşinden ise sıra seri üretime gelecekti.
1996 yılına geldiğimizde testlerini tamamlayan şirket, elektrikli otomobilini tarihinde ilk kez ‘General Motors‘ logosu ile piyasaya sürmeye karar verdi. GM EV1 olarak adlandırılan elektrikli otomobil, averaj 100 kilometrelik menzile 6 saatlik şarj olma süresi sunuyordu. Saturn bayilerinde kiralama programı ile müşterilerin karşısına çıktı. Aracın belirlenen satış fiyatı ise 34 bin dolardı.
General Motors, ilk elektrikli otomobilini satmak yerine kiralamayı tercih etti.
Elektrikli otomobilin fiyatı yüksek olsa da GM’nin aslolan hedefi araçları kiralamaktı. O yüzden bu durum da markayı rahatsız etmedi. Sadece ABD’li üretici ilk yıl bir tek 288 vasıta kiralayabildi. Aracın düşük menzili, günlük kullanım için oldukça kafi görünse ve elektrikli otomobiller merak uyandırmış olsa da bir çok şahıs bu modelden uzak durmayı tercih etmiş benzer biçimde görünüyordu.
Elektrikli otomobilini çeşitli reklam kampanyaları ile ayakta tutmak isteyen GM, bir taraftan da aracını geliştirmeye devam etti ve 1999 senesinde EV1 Gen 2 karşımıza çıktı. Yenilenen modelde kurşun-asit batarya, yerini nikel-metal-hidrit bataryaya bırakmıştı. Bu yeni batarya, benzer şarj süresine karşın ortalama iki kat menzil sunuyordu. Bu da elektrikli otomobilin en büyük problemininin çözülebileceğini gösteriyordu.
İkinci nesil ile beraber artan menzil de GM EV1’in ömrünü uzatamadı.
GM EV1, yenilenen versiyonu ile umut vadetmiş olsa da birinci neslin şarj kablosunda yaşanmış olan problem, 450 tane aracın geri çağırılmasına niçin oldu. Aracın şarj olma mevzusunda yaşamış olduğu ısınma problemi bir yangına ve bir aracın tahrip olmasına niçin olmuştu. Tüm bu vakalar ikinci nesil araçta yaşanmamış olsa da elektrikli araçlara olan itimatı bir kez daha sarsmış oldu.
2002 yılına gelindiğinde bir tek 1.117 tane GM EV1 üretilmişti. 7 Şubat 2002 tarihinde ise GM İleri Teknolojili Araçlar Marka Müdürü Ken Stewart, kullanıcılara GM’nin otomobilleri trafikten çekeceğini bildirdi.
Buna ek olarak Kaliforniya eyaletinin gerektirdiği minimum 15 senelik parça tedariki ve servis altyapısının sürdürülmesinin maliyetinin de karşılanamayacağını söyleyen şirket, araçların hepsinin toplatılmasına karar verdi. 2003 yılının sonlarında ise General Motors, EV1 programını resmî olarak iptal etti.
Elektrikli otomobillerin öncüsü olması beklenen GM EV1’in sonu hurdalıkta bitti.
Otomobillerin çoğunu toplatan General Motors, müzelere ve üniversitelere bağışladığı bazı araçları ise kurumlara bırakma sonucu aldı. Üniversitelere bağışlanan bazı GM EV1 modellerinin hâlâ kullanıldığı bildiriliyor. Sadece alüminyum gövdeye haiz bu iki kişilik elektrikli otomobil, maalesef geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşamadan yollara veda etmiş oldu.
Büyük bir yatırıma karşın GM’nin, elektrikli otomobilinden bu kadar acele vazgeçmiş olması bazı teorileri ise bununla beraber getiriyor. Hatta bu mevzu ile ilgili bir belgesel bile çekilmiş durumda. Belgeseli kaynak kısmından ‘watchdocumantaries’ kısmında bulabilirsiniz.
Petrol baronları, General Motors’un elektrikli aracının önünü mü kesti?
GM EV1‘in hikâyesinin anlatıldığı belgeselde olduğu benzer biçimde elektrikli otomobilin gelişme süreci, petrol piyasasını elinde bulunduran kişiler tarafınca baltalanmış olabilir. Sonuçta, elektrikle çalışan arabaların yaygınlaşmasının bu kişileri büyük zarara uğratacağı bir gerçek.
Ek olarak elektrikli otomobilin başarı göstermiş olması durumunda yedek parça sağlayıcılarının da mühim bir kayba uğrayacağı da ifade ediliyor. Bu baskılara dayanamayan Kaliforniya eyaleti tarafınca Sıfır Emisyon Yasası‘nın 2018 yılına ertelenmesi de elektrikli otomobillerin gecikmesine niçin bulunduğunu söyleyebiliriz.
2010’lu yıllarda gelişmeye başlamış olan elektrikli otomobillerin geldiği noktayı çoğumuz görüyoruz. GM EV1’in üretiminin devam etmesi ve öteki markaların da General Motors‘u takip etmesi durumunda günümüzde fazlaca daha iyi elektrikli otomobillere biniyor olabilirdik. Peki siz GM EV1 ve bugünkü elektrikli otomobiller hakkında ne düşünüyorsunuz?
