Esaretin Bedeli Niçin Hala IMDb’de Birinci Sırada?
Seneler geçiyor, bildiğimiz her şey tek tek değişiyor fakat IMDb Top 250 listesinin birinci esnasında devamlı The Shawshank Redemption şu demek oluyor ki Esaretin Bedeli filmini görüyoruz. Her yıl dünya genelinde yüzlerce yeni film çekilirken iyi mi oluyor da 1994 yılında yapılmış Esaretin Bedeli hala IMDb zirvesinde durabiliyor? Bu mevzuya gelin birazcık yakından bakalım.
IMDb, filmler hakkında detaylı bilgilere ulaşabileceğiniz ve üye olduktan sonrasında filmlere oy verebileceğiniz bir web sitesi. Kullanıcı oyları ile belirlenen Top 250 sıralamasında sıralama her yıl değişiyor, zirve hariç. Listenin zirvesinde uzun senelerdir The Shawshank Redemption Türkçesi ile Esaretin Bedeli filmi var. Film gösterime girdiğinde doğanların bugün çoluk çocuk sahibi bulunduğunu düşünürsek Esaretin Bedeli filmi bu başarısını neye borçlu?
Esaretin Bedeli filminin IMDb listesinin zirvesinde bulunmasında site oylama sisteminin, filmin hikayesinin, rakiplerinin ve çıkmış olduğu devrin ruhunun tesiri var. Doğrusu film oldukça iyi deyip geçilebilecek bir sorun değil. Hatta yüksek puanı onu iyi bir film yapar mı diye eleştiren pek oldukça şahıs bile var. Esaretin Bedeli filmine ve senelerdir devam eden IMDb birinciliğinin arkasındaki sırlara yakından bakalım, göreceklerimizin birazcık şaşırtıcı olacağını söyleyebiliriz.
Esaretin Bedeli Oscar’dan eli boş dönmüştü:
ABD’li meşhur korku yazarı Stephen King’in Rita Hayworth and the Shawshank Redemption adlı kısa hikayesinin beyazperde uyarlaması olan The Shawshank Redemption Türkçesi ile Esaretin Bedeli filminin yönetmeni Frank Darabont, yapımcı şirketi ise Castle Rock Entertainment stüdyolarıdır.
1994 senesinde gösterime giren film, 25 milyon dolar bütçe ile çekilmiş olmasına karşın ülke gişesinde yalnızca 16 milyon dolar kazanç elde etmiştir. Başrollerinde Tim Robbins ve Morgan Freeman şeklinde meşhur adlar yer alsa da gişede hüsrana uğrayan film, o yıl 7 dalda Oscar ödülüne aday gösterilmiş sadece her daldan eli boş dönmüştür.
Filmimizde, Andy Dufresne adlı bir bankacının masum bulunduğunu iddia etmesine karşın karısını ve onun sevgilisini öldürme suçundan hapishaneye girmesini, hapishanede Red takma adlı Ellis Boyd Redding ile arkadaşlık kurmasını ve hemen sonra hapishane müdürüne para aklama mevzusunda destek olmasını izliyoruz.
Kuvvetli rakiplerine karşın birinciliğini koruyor:
Esaretin Bedeli filminin güncel IMDb puanı 9,3 ve bu puanla IMDb Top 250 listesinin zirvesinde bulunuyor. Filmin Rotten Tomatoes puanı da %91. Bazen IMDb puanı 9,3 seviyesini de aşan film, her ne olursa olsun uzun senelerdir Top 250 listesinin birinci esnasında yer almayı başarıyor.
IMDb Top 250 sıralamasında 9,1 puanla The Godfather ikinci, 9,0 puanla The Godfather II üçüncü, 9,0 puanla The Dark Knight dördüncü ve 8,9 puanla 12 Angry Men beşinci sırada içeriyor. Esaretin Bedeli ile aynı yıl gösterime giren Pulp Fiction filmi ise 8,8 puanla sekizinci sırada içeriyor. Doğrusu filmin rakipleri oldukça kuvvetli yapımlardan oluşuyor. Peki, bunca kuvvetli rakip içinde iyi mi oluyor da hala zirvedeki yerini koruyor?
Aslına bakarsak IMDb’nin puanlama sistemi de oldukça şüpheli çalışıyor:
2019 yılında yapılmış Joker filmi, Venedik Film Festivali’nde övgülere doyamadığı sırada bazı insanoğlu IMDb puanının 9,8 seviyesine kadar çıktığını söylüyordu. Sadece Joker filmi hiçbir vakit Top 250 zirvesine yerleşmedi ve şu anda da 8,4 puana haiz. 1 milyondan fazla şahıs film hakkında oy kullansa da onu zirveye yerleştirmeyi başaramadı.
Esaretin Bedeli hakkında oy kullanan 2,3 milyondan fazla kullanıcı var. Esasen IMDb, bir filmin değerlendirilebilir olarak kabul edilmesi için minimum 25 bin oy kullanılmış olmasını koşul koşuyor. Sadece tüm site üyeleri birer seçmen olarak kabul edilmiyor ve her insanın oyu aynı kıymeti taşımıyor.
Dışarıdan görünen sisteme nazaran hepimiz IMDb üyesi olabilir ve oy kullanabilir. Sadece hepimiz bir seçmen olarak kabul edilerek oyu değerlendirmeye alınmıyor. Peki, seçmen olma kriterleri neler? Bilmiyoruz. Zira IMDb seçmen olma kriterlerini kasıtlı olarak açıklamadığını söylüyor.
Esaretin Bedeli, bugünkü şeklinde web ortamında ya da beyazperde salonlarında değil, VHS kasetler ve televizyonda tanınıyor:
Esaretin Bedeli yönetmenin ilk filmi ve yapım stüdyosu da adı sanı duyulmuş bir şirket değil. Usta başrol oyuncularının performansı bile film için lüzumlu gişe başarısını sağlayamadı. Ülke gişesi ile zarara giren film, dünya gişesi ile sermayeyi kurtarmayı başardı. Oscar Ödülleri’nde de beklediğini alamayan filmin bu noktaya gelmesinde ise 90’ların ruhu etkili oldu diyebiliriz.
1994 senesinde gösterime giren film, 1995 senesinde 300 bin VHS kaset kopyası sattı. Bu sayı, o senenin VHS kaset rekorudur. İki yıl sonrasında Castle Rock Entertainment şirketi, tv kanalı TNT tarafınca satın alındı. Böylece Esaretin Bedeli filmi kablolu gösterim üstünden seyirci ile buluşmaya başladı.
New Classics serisine dahil edilen film, 2013 senesinde meydana getirilen bir araştırmaya nazaran toplam 150 saatten fazla gösterildi. ABD toplumunun kablolu gösterim merakını göz önüne alırsak filmin ne kadar izlendiğini idrak etmek mümkün. Doğrusu Esaretin Bedeli’nin bu şekilde bir popülariteye haiz olmasında tv yayıncılığının büyük bir görevi var.
Gene de hakkını yemeyelim, Esaretin Bedeli insanlara ümit veren bir hikayeye haiz:
Şüpheli IMDb puanlama sistemi ve tv yayınlarının tesirini göz ardı etmemekle beraber filmin de hakkını yememek gerekiyor. Esaretin Bedeli, dönemine ve rakiplerine nazaran oldukça kuvvetli bir öykü sunmamasına karşın insanların kalbine dokunmayı başarıyor. Bunun sebebi ise insanlık var olduğundan beri her insanın ruhunda bulunan gizli saklı ümit ihtiyacını başarıya ulaşmış bir halde karşılıyor olması.
Esaretin Bedeli aslına bakarsak seyirciye ne olursa olsun vazgeçmemesi icap ettiğini söylüyor. Nazım Hikmet’in Yaşamaya Dair şiirinde olduğu şeklinde asla ölmeyecekmiş şeklinde yaşamaktan bahsediyor film. Nerede, ne şekilde olursa olsun yaşamak. Filmin gösterime girmiş olduğu 1994 yılından beri işlerin pek de yolunda gitmediğini düşünürsek insanların Esaretin Bedeli filminin verdiği umuda ne kadar gereksinimlerini bulunduğunu görebiliyoruz.
Filmin görüntüleri, müzikleri, oyuncuları, çekim mekanı ve ses düzeni bile hikayeyi güçlendiren faktörler içinde. Bir ihtimal televizyonda bu kadar başarıya ulaşmış olmasının da sebebi budur. Evde tek başınıza oturup tv izlerken bu şekilde bir yapımla karşılaşmanın ne kadar etkisi altına alan olabileceğini bir hayal edin. Bazı filmler, yalnızca tv ışığıyla aydınlanan bir odada gece yarısı izlenmeyi severler.
The Shawshank Redemption Türkçesi ile Esaretin Bedeli filminin IMDb birinciliğinin nedenlerini inceledik ve bu şekilde bir başarının arkasındaki hikayeyi anlattık. Film hakkaten birinciliği hak ediyor mu? Düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
