Firmalar, Elektrikli Vasıta Planlarından Niçin Vazgeçiyor?

Elon Musk’ın elektrikli otomobil şirketi Tesla, senelerdir elektrikli araçların öncülüğünü yapıyordu. Hemen sonra gerek geleneksel içten yanmalı motorlara haiz motorlara haiz otomobiller üreten devler bu alana adım attı. Başta Çinli üreticiler olmak suretiyle pek oldukça yeni şirket da bu pazara girerken, Türkiye de Togg ile bu pazardaki yerini aldı.

Geçtiğimiz iki yılda satışları gittikçe artan, on yıl öncesine bakılırsa satışlardaki yüzdesi on kat artarak %14’ü gören elektrikli otomobillere olan ilgi, son gelen haberlere bakılırsa azalma eğiliminde. Apple, kendi elektrikli aracından tamamen vazgeçerken bazı firmalar da tamamen elektrikliye geçiş takvimlerini esnetme yoluna gitti. Bu dikkat çekici ve trajik değişimin sebepleri elbet var.

Ilkin gözle görülebilir nedenlere değinelim:

Elektrikli otomobillerle ilgili bazı mühim problemler var. Bunlardan ilki, batarya üretiminin yüksek maliyeti ve ham madde için büyük oranda Çin’e gereksinim duyulması ilk problem olarak göze çarpıyor.

Öteki nedenler içinde bu araçların pahalı olmaları, insanların bu araçlara oldukça fazla güvenememeleri, birazcık “Kervan yolda düzülür.” mantığıyla hareket edilerek firmaların elektrikli araca geçiş için acil etmeleri/ettirilmeleri ve elektrik altyapılarının elektrikli araçlara geçiş için kafi olup olmadıkları yer ediniyor.

Öte taraftan, benim okur dostum, bunlar aslına bakarsan her yerde şirket temsilcilerinin ve tüketicilerin dile getirmiş olduğu mevzular. O yüzden bu kere birazcık daha değişik bir şey yapacağız, probleminin arkasındaki suali cevaplamaya çalışacağız. Mevzumuz elektrikli araçlara geçiş değil, elektrikli ve öteki alternatif araçlara geçişin niçin zor olduğu ve niçin sistemlerin en optimal şekilde kurulmadığı olacak.

İçinde para olan her şey bir noktada politikleşir.

Granola benzer biçimde endemik bir nebat, dünya genelinde “sıhhatli kahvaltı/yiyecek” konseptiyle meşhur olunca hem granola kaynakları oldukça kıtlaştı hem daha çok ziraat alanı için ormanlar yok edildi hem de düzgüsel şartlar altında granola ile beslenen yerli halk, artık granolayı satıp yerine başka yiyecekler alıp yemeye başladı. Bu yalnız tek bir besin ve patates falan benzer biçimde dünyayı değiştiren bir gıda de değil. Şimdi benzer bir şeyi bataryalar için değerlendirelim. Bir çok ham madde Çin’den geliyor ve lojistik, en mühim konulardan biri konumunda bulunuyor.

Bir öteki mühim nokta ise ham maddelerin direkt Çin’den gelmesi. Tarihsel olarak Çin ile Batı, küresel dengelerde karşılıklı noktalarda bulunuyor. Pek oldukça alanda da rekabet hâlindeler, bilhassa de teknoloji alanında. Bu yüzden de kimse, tamamen direkt rakipleri olan bir ülkeye eleştiri bir alanı teslim etmek istemiyor. Elektrikli otomobiller zobilyum diye bir maddeye gereksinim duysa ve bunun en büyük tedarikçisi siz olsanız, istediğiniz ayrıcalığı talep edip istediğiniz fiyatı verebilirdiniz. Ya da borafen ile daha verimli bataryalar yapılabilir fakat kimse göbeğini Türkiye’ye bağlamak istemiyor.

Üreticiler de elektriklilere geçişin aceleye geldiğini düşünüyor.

Buradaki esas sorun ise şu: Hakkaten elektrikli otomobiller alternatifsiz mi? Otomobil firmaları içten yanmalı motorlar kullanmaya devam etmek istedikleri için değil elektrikli otomobillerin tek alternatif olduğundan güvenilir olmadıkları için çekinceli davranıyorlar. Bu yıl için açıklanan yatırım, büyük firmalardan gelen açıklamalara bakılırsa 82 milyar doların üstünde.

Bu kadar büyük yatırımlar meydana getiren firmalar, hakikaten tek alternatifin elektrik olduğu mevzusundan güvenilir değiller. Elektrikli otomobiller ve onlara hizmet edecek olan altyapı hemen hemen yeterince kontrol edilmedi. Bu kadar büyük maliyetlerin altına girdikten sonrasında, diyelim ki hidrojen yakıtlı otomobillerin oldukça daha verimli çalmış olduğu ve çevreye daha azca zarar verdiği ortaya çıktı.

Bu durumda ne yapılacak? Binlerce milyar dolarlık tesisleri kapatmanın şirketlere tesiri ne olacak? Her şirket ilk olarak varlığını devam ettirmek ister sadece tesise, ham maddeye, pazarlamaya vb. yüzlerce milyar dolar yatırdıktan sonrasında bu araçları satamazlarsa şirketlerin kapısına kilit vurmak zorunda bırakılırlar. Bu da onları düşündüren bir nokta.

Kaldı ki her şeyin eşit paylaşılmış olduğu bir dünyada yaşamıyoruz.

Elektrikli otomobiller hakikaten pahalı araçlar. Ucuz elektrikli otomobillerin bile fiyatlarının yüksek olması, bazı şeyler değişmedikçe elektrikli otomobilleri her yerde göremeyeceğimizi gösteriyor. Bu kadar pahalı araçları dünyanın mühim bir kısmında insanoğlu satın alamaz. Ya vasıta sahipliği değişecek ya da üretim şekilleri. Aksi durumda Afrika, Balkanlar, Asya’nın mühim bir kısmı benzinli araçlar kullanmaya devam edecektir.

Bir öteki problem da altyapıdaki dengesizlik. Bugün web kesilse elimiz ayağımıza dolanıyor diye her yeri aynı görmememiz gerekiyor. Dünyanın bir kısmının suyu yok. Bir kısmının yolu yok. Bir kısmı yalnız hayatta kalabilecek kadar imkânlara haiz. Bu durumda firmaların da insanları elektrikli araçlara zorlama şansı pek yok.

Bu açmazların sonucu olarak elektrikli otomobillere olan talepte de arzda da düşüş var.

Elektrikli otomobil satışları eskisi kadar oldukça olmayacak, bunu derhal her şirket artık farkına varmış durumda. Firmalar daha korumacı politikalara gidiyorlar. Elektrikli vasıta üretiminde işten çıkarmalar ve yatırım kesintileri başladı bile. Mercedes, Renault benzer biçimde pek oldukça şirket, tamamen elektrikliye geçiş planlarından vazgeçti ve bir süre daha içten yanmalı motorlara haiz araçlar üreteceklerini deklare etti.

Doğrusu işin özünde, üreticiler elektrikli otomobillerin hakikaten de geleceğin otomobili olup olmadığından güvenilir değiller, bilhassa de yakın geleceğin. Bu yüzden de yatırımlarını, rakiplerini direkt güçlendirecek şekilde yapmaktan kaçınıyorlar. Üstelik şehirler de insanoğlu da hemen hemen bu teknolojilere tam olarak adapte olabilecek durumda değil. Bu da elektrikli otomobil alanında kısa sürede görmemiz beklenen durgunluğun, en azından gelişme sayılarındaki düşüşün aslolan sebebi olacak.

Benzer içeriklerimiz için: