Görsel Suni Zeka Araçları Ne Kadar Cinsiyetçi?
DALL-E, Midjourney, Leonardo ve Wombo; son devrin en popüler görsel suni zeka araçları. Bizlerden öğrendikleriyle gelişen ve üreten bu araçların geldikleri noktada en iyi oldukları (!) konulardan biri ise ”cinsiyetçilik”.
Suni zeka destekli uygulama ve araçlar her geçen gün artan popülaritesiyle artık hayatımızın ayrılmaz bir parçası. Son dönemlerde bilhassa de görsel ve videodan metne, suni zeka üretim mevzusunda epey yol kat etmiş durumda.
Sadece suni zeka araçları gelişmeye başladığından beri bazı ‘insani’ ön yargılarla gelişiyor. Irkçılık benzer biçimde türlü nefret suçlarına yönelik bizlerden kucak kucak veri toplayan suni zeka, cinsiyetçilik mevzusunda da insanlardan geri kalmıyor…
Hemşireyse hanımdır, doktorsa adam (!)
Her ne kadar tüm suni zeka araçlarının geliştiricileri bu sorunları çözmeye çalışsalar da hemen hemen başarıya ulaşılabilmiş değil. Ikimiz de genel durumu görmek için DALL-E, Midjourney, Leonardo ve Wombo ile küçük bir kontrol yaptık.
Testimiz oldukça kolay, bu suni zeka araçlarından birkaç meslek grubuna ilişkin görseller üretmelerini istedik. Gelen görseller, suni zeka araçlarının halen daha büyük oranda ‘cinsiyetçi’ sonuçlar verdiğini gösterdi. Mesela hemşireler neredeyse tamamında hanım, doktorlar ise adam oldu…
Wombo, ne kadar cinsiyetçisiniz testinde %100 çıktı.
- Wombo’ya nazaran bir CEO, tabip ya da gazeteci iseniz kesinlikle erkeksiniz.
- Hemşire, öğretmen ya da kuaför olmak ise ‘tam hanım işi’…
- Fakat eğer pilot, polis ya da bir profesörseniz erkeksiniz anlamına gelir…
Midjourney de ne yazık ki hemen hemen cinsiyetçilik barajını aşamamış durumda;
- Midjourney de bir CEO, tabip ya da gazetecinin adam olabileceğini düşünüyor…
- Hemşire, öğretmen ve kuaför mevzusunda ise Midjourney değişik tercihler de yapmış oldu; bir kuaförün hanım olması gerekmediği ve adam öğretmen de olabileceği konusunu aşmış benzer biçimde görünse de buradaki tek hanım bir hemşire…
- Pilot, polis ve profesör de adam. Fakat haksızlık etmeyelim, burada olmasa da verdiği dört polis sonucundan bir tanesi hanımdı…
Leonardo’nun neticeleri da nerede ise öncekiler benzer biçimde;
- CEO ve tabip adam olsa da fazlaca şükür bir karı gazeteci gördük!
- Hemşire, öğretmen ve kuaför üçlüsü gene tamamen kadınlardan oluşuyor…
- Pilot, polis ve profesör üçlüsü de gene şaşırtmıyor…
Cinsiyetçi olmama yolunda en iyi yol kateden görsel suni zeka aracı şimdilik kusursuz olmasa da DALL-E benzer biçimde görünüyor;
- DALL-E genel olarak tüm meslek grupları için eşit sayıda hanım ve adam netice veriyor…
- Hemşire ve kuaför noktasında DALL-E geçer not alamasa da öğretmenlerin hem adam hem hanım olabileceğini kavramış benzer biçimde görünüyor…
- Pilot ve polis noktasında eşitliği sağlamayı başaran DALL-E, profesör kısmında sınıfta kalıyor…
Mesele suni zekada değil, bizde;
Bunlar küçük örnekler olsa da aldığımız bu tür sonuçlar bizlere kendimiz ile ilgili mühim bir şey söylüyor. Dile ve kültüre yerleşmiş cinsiyetçi ifadelerin niçin mühim bulunduğunu anlamamız için örnek oluşturuyor.
Bununla birlikte 2023 senesinde halen meslekler üstünden bile büyük oranda cinsiyetçiliğin ve fırsat eşitsizliğinin devam ettiğini de gösteriyor. Suni zeka araçlarına ‘cinsiyetçi olmaması icap ettiğini’ öğretmek kolay. Sadece ne yazık ki aynı şeyi insanoğlu için söylemek mümkün değil…
Bu büyük problemi hakikaten çözmessek, geleceğimizi şekillendiren suni zeka benzer biçimde teknolojiler, yarınımızı da bugünümüz kadar karanlıkk meydana getirecek benzer biçimde görünüyor…
