İran, Başörtüsü Takmayanları Yüz Tanımayla Tespit Edecek
İran hükümeti, geçtiğimiz aylarda meclise sunulan öneriyi geçtiğimiz günlerde kabul etti. Yeni yasaya nazaran başörtüsü takmayan bayanlar suni zekâ destekli yüz tanıma sistemleriyle tespit edilecek.
16 Eylül 2022’de İran’da başörtüsü sebebiyle gözaltına alınan ve şüpheli bir şekilde ölen Mahsa Amini’nin peşinden İran hükümetiyle halk karşı karşıya gelmiş, pek oldukca insan hapse atılmış, idam edilmiş ve ülke çapında yasaklar başlamıştı. Ülke çapında web ve toplumsal medyalar yasaklansa da Elon Musk’ın Starlink uyduları ve WhatsApp’a Proxy desteğinin gelmesi İran’da yaşayan vatandaşları bir nebze de olsa rahatlatmıştı.
Geçtiğimiz aylarda İran’ın yasama organı olan İslami Şûra Meclisi’ne sunulan bir öneriyse fazlasıyla dikkat çekmişti. Tavsiye geçtiğimiz günlerde yürürlüğe girdi.
Başörtüsü takmayanları yüz tanıma sistemleriyle tespit edecekler
İran hükümeti, 2015 yılından beri ülkenin güvenlik ve seyretme sistemlerini geliştirmek için milyon dolarlar harcadı. Bu yatırımların içinde biyometrik fotoğraflar, çipli kimlikler, yüz tanıma sistemleri ve daha pek oldukca dijital güvenlik önlemi yer alıyordu. Bu yatırımların pek bir çok ülkeyi dış güçlerden korumak amacıyla geliştirilmiş olsa da bir süre sonrasında bu sistemler mahalli halkı da hedef almaya başladı. Mesela hükümet, kurallarına nazaran doğru şekilde başörtüsü takmayan hanımefendilere iyi mi doğru başörtüsü takmaları gerektiğiyle ilgili SMS gönderiyordu.
Tüm bunların üstüne geçtiğimiz Ağustos ayında başörtüsünü doğru takmayan hanımefendilerin bankalardaki, toplu taşımadaki ve kamu kuruluşlarındaki haklarını kaybetmelerine yol açan yasanın onaylanması da bu vakaları tetiklemişti. Olayların peşinden İslami Şûra Meclisi’ne “kurulan yüz tanıma sistemlerinin başörtüsü takmayan hanımefendileri tespit etmesi” için bir tavsiye götürülmüş sadece tavsiye kabul edilmemişti.
Geçtiğimiz günlerdeyse bu tavsiye yasa olarak kabul edildi. Daha önceleri bir tek vasıta kullanan hanımefendileri tespit etmekte kullanılan bu sistem, şimdi başörtüsü takmayan ya da yanlış takan hanımefendileri saptamak için kullanılacak. Yasaya nazaran başörtüsünü yanlış takan hanımefendilere uyarı ve para cezası verilecek sadece başörtüsü takmayan hanımefendilere daha ağır yaptırımlar uygulanacak.
İran bu yasayla beraber resmi olarak Çin ve ABD’den sonrasında (bir tek bazı eyaletlerde) 7/24 vatandaşlarını suni zekâ destekli yüz tanıma sistemleriyle izleyen 3. ülke oldu.
