Kaput Süslemeleri Niçin Artık Yok?

Otomobil tasarımının en zarif ve bir o denli da heybetli unsurları olan kaput süslerine niçin artık rastlamıyoruz?

Sebebini yalnız güzel duyu kaygılar olarak görüyorsanız, yanılıyorsunuz.

Kaput süsleri, aslen güzel duyu bir gereklilikten doğmuştu.

Bir ihtiyaçtan ziyade güzel duyu bir görüntü yaratmak için kullanılıyor şeklinde görünse de kaput süsleri, tamamen ihtiyaçtan dolayı araçlarda yerini almıştı. 1900’lü yılların başlangıcında otomobil üreticileri, araçların radyatörlerini gizlemek için şık ve dikkat çekici aksesuarlar tasarlamaya başladılar. Erken dönem araçlarında ise sürücüler, radyatörlerinin ısısını seyretmek için çoğu zaman dışarıda bulunan motometer adlı ısı göstergelerine başvuruyordu.

Sadece bu metal kutular, pek de güzel duyu bir görünüme haiz değildi. Bu aşamada otomobil üreticileri, kaput süslerini devreye sokarak hem güzel duyu hem de işlevsel bir çözüm sunmuş oldular.

İlk otomobil maskotları çoğu zaman mitolojik figürler, hayvanlar ya da sanatçıların tasarımlarıydı.

Bu süsler, yalnız araçları daha çekici hâle getirmekle kalmıyor, vasıta sahiplerinin statüsünü de gösteriyordu. Zaman içinde bu süsler, birer lüks simgesi hâline dönüştü. Rolls-Royce’un meşhur Spirit of Ecstasy heykeli, Bentley’in Flying B’si ve Jaguar’ın Leaper maskotu, bu devrin simgelerindendi.

Bu maskotlar, araçların ön kısmını süsleyen zarif figürlerle markaların prestijini de artırıyordu. Bilhassa Rolls-Royce’un Spirit of Ecstasy figürü, markanın lüks ve zarafet anlayışının simgesi hâline geldi. 1911’den bu yana Rolls-Royce araçlarının tamamında yerini gören bu maskot, bir süs olmaktan ziyade markanın kimliğini de yansıtan bir sembol hâline gelmişti.

1960’lara erişince bu süsler, eskisi şeklinde revaçta değildi.

Otomobil üreticileri, güvenlik ve aerodinamik kaygılardan dolayı kaput süslerine eskisi şeklinde sıcak bakmıyordu. Çarpışmalarda, kaput süslerinin bir tehdit oluşturabileceği düşünülüyordu. Bilhassa yayalarla yaşanacak bir kazada ciddi yaralanmalara yol açabilecek kadar tehlikeli olabilen süsler, gene de bazı lüks markalar için olmazsa olmaz bir detay olarak yerini aldı.

Zaman içinde Avrupa’daki yönetmelikler, yayaların güvenliğini ön planda tutarak kaput süslerinin kullanımını sınırlamaya başladı. Lüks markalar için bir kimlik taşıyan süslerin gizlenebilmesi için Rolls-Royce ve Bentley şeklinde malum markalar, yenilikçi çözümler de geliştirdi.

Kaput süsleri, araçların önündeki hususi bir bölmeden geri çekilebilir hâle getirildi.

Aslen bu süslerin mühim bir işlevi daha vardı. Sürüş kolaylığı yaşatan bir işaretçi görevi görmeleri, kaputlar için oldukça mühim bir özellikti. 1970’lerde bu mevzuyla ilgili meydana getirilen bir araştırma, kaput süslerinin yolun ortasını işaret eden bir referans noktası olarak kullanıldığını gösteriyor. Bu da aracın daha güvenli bir halde sürülmesine destek oluyordu.

Bazı lüks segment markalar, bu süsleri güzel duyu bir detay olarak yaşatmaya devam ederken kimisi için de bir nostalji unsuru hâline gelmiş durumda. Bilhassa süsler, otomobil koleksiyoncularının ilgisini çekmeye devam ediyor.