Paralel Evrenler, Popüler Kültürde Niçin Yaygınlaştı?

Bilim-kurgu kategorisinin bilhassa son dönemlerde en fazlaca mevzu almış olduğu başlık kesinlikle paralel evrenler yada çoklu evrenler. Bunu bilhassa son zamanlarda Loki dizisi, Spider-Man: No Way Home ve Doctor Strange: Multiverse of Madness filmleri ile görebiliyoruz.

Hatta kısa sürede gösterime giren Netflix Türkiye dizisi Pera Palas’ta Gece Yarısı dizisinde de paralel evrenlere ufaktan bir dokunuş yapılmıştı. Peki paralel evrenler ve çoklu evrenler nedir ve niçin bu kadar popüler hale geldi?

Ilkin bi’ öğrenelim, paralel evrenler nedir?

Paralel boyut, alternatif evren yada alternatif gerçeklik olarak da malum paralel evrenler, kişinin yada maddenin aynı kendisininkiyle benzer olan bir versiyonunun, başka bir düzende var olması anlamına geliyor. Gerçekliği oluşturan tüm potansiyel paralel evrenlerin toplamına çoğu zaman “çoklu evren” denir.

Peki bir paralel evren iyi mi oluşabilir? Kuram bilimine bakılırsa çoğu zaman bir karar noktasında. Mesela karşınızda ikiye bölünen bir yol var; kendi evreninizde sola gitmeye karar verdiğiniz anda bir de sağa gitmeye karar vermiş olduğunuz paralel bir evren oluşur ve bu biçim seçimlere bakılırsa evrenin gidişatı değişmiş olur.

Çoklu evrenler nedir o vakit?

Çoklu evrenler teorisi de dediğimiz benzer biçimde tüm ihtimaller içinde paralel evrenlerin toplamına denir. Çoklu evren teorisi, on milyarlarca ışık yılı süresince uzanan yüz milyarlarca galaksi ve neredeyse sayısız yıldız ile evrenimizin tek olmayabileceğini öne sürüyor.

Bizim evrenimizden değişik olarak hepsinin kendi fizik yasalarına, kendi yıldız ve galaksi koleksiyonlarına (eğer bu evrenlerde yıldızlar ve galaksiler var olabilirse) ve hatta kim bilir kendi akıllı medeniyetlerine haiz sonsuz sayıda evren olabilir tezini korumak için çaba sarfediyor.

Paralel evrenler niçin bu kadar popüler hale geldi?

Peki, paralel evrenleri ve çoklu evreni bugün bilimkurguda bu kadar popüler bir tema icra eden nedir? Değişik bilimkurgu filmlerini ve dizilerini parçalara ayırarak, ilgi çekici hikayeler anlatmak için çoklu evren terimini iyi mi kullandıklarını görebiliriz.

Dark dizisindeki paralel evrenler

Netflix dizilerinden Dark’ı neredeyse tüm dünya artık biliyor. Dizide Jonas Kahnwald’ın yaşamış olduğu minik kasabadaki vakit yolculuğuyla olan deneyimini izliyor ve onun çevresinde dünyanın iyi mi değiştiğini, paralel evrenlerde neler bulunduğunu izliyoruz.

Dizide 1953’ten 2019’a kadar olan vakit yolculuğunun doğrultusunda birçok ters köşe yiyoruz ve kafamız bir fazlaca karışıyor. Dizi, seyircilere neler olup bittiğini idrak etmek için seyircilere yalnız kırıntıları bırakıyor, bu sayede dizi bir fazlaca popülerlik kazanıyor.

Birinci sürem, gelecekteki bir vakit çizelgesini gösteren bir finalle kapanış yapmış oldu sadece ikinci sürem finali, kim bilir dizinin en büyük cliffhanger’ına (fazlaca mühim bir vaka gerçekleşirken birden biten sahne) sahipti.

Ana karakter Jonas, kısa sürede öldürülen aşkı Martha’nın cesedinin yanında oturuyor. Aniden ortaya çıkan değişik bir Martha, yerde ölü olanla birebir aynı görünüyor. Sadece Jonas, yeni Martha’ya hangi vakit çizgisinden geldiğini sorduğunda, “Aslolan sual şu ki, ben hangi dünyadanım?” diye yanıtlıyor.

Artık seyirciler, bir sonraki sezonu beklerken alternatif evrenlerin birden fazlaca vakit çizelgesiyle iyi mi birleştiğini bulmak zorunda kalıyor. Dark’ın paralel evrenleri vakit yolculuğuyla beraber kullanıp seyircileri ‘Acaba şimdi ne olacak?’ sorusuna yöneltmesi, bu mevzunun kullanımının en verimli olduğu alanlardan biri.

Marvel evrenindeki çoklu evrenler

Marvel Sinematik Evreni, Loki ile çoklu evren kapılarını açmadan ilkin Avengers: Endgame’de vakit yolculuğunu işlemişti. Marvel’daki çoklu evreni keşfetme kullanımının itici gücü nostalji benzer biçimde görünüyor.

Marvel, Avengers: Endgame ile beraber değişik gerçekliklere haiz olmanın, hayranların sevilmiş olduğu karakterleri istediği an geri getirebileceğini anlamıştı. Spider-Man: No Way Home, buna en belirgin örnek diyebiliriz zira önceki Spider-Man’ler Andrew Garfield ve Tobey Maguire’ı şu anki Spider-Man Tom Holland’ın yanında bu sayede görebildik.

Pera Palas’ta Gece Yarısı’nda paralel evren işlenişi

Doğal ki paralel evrenler mevzusu yalnız süper kahramanlardan ibaret değil. Geçtiğimiz haftalarda gösterime giren Netflix Türkiye dizisi Pera Palas’ta Gece Yarısı da her ne kadar ana mevzusu olmasa da paralel evrenleri, vakit yolculuğu kisvesinin altında ele almıştı. Orada eğer Mustafa Kemal Atatürk, Samsun’a çıkamayıp Ulusal Savaşım’yi başlatamadan suikaste kurban gitseydi iyi mi bir Türkiye’de yaşıyor olurduk görebiliyoruz.

Mustafa Kemal Atatürk’ün kurtarmadığı bir Türkiye’de bir İngiliz subayının aynı Hitler-vari bir halde İstanbul’u ve peşinden Türkiye’yi ele geçirdiğini görüyor ve Türkiye topraklarında Türkçe konuşmanın yasak olduğu ve Türklerin hapse atılıp ölüme terk edilmiş olduğu, azınlık Türklerin ise bir direniş içinde olduğu bir Türkiye izliyoruz.

Tüm bu yapımlara baktığımızda paralel ve çoklu evrenin ne kadar kuvvetli ve coşku verici olabileceğini görebiliyoruz. Sonsuz evrenlerle beraber sonsuz olasılıklar gelebileceğinden anlatılabilecek hikâye sayısı da bir o denli artıyor. Kısaca aslolan sebep bu, bir dizide yada filmimizde birden fazla olasılıktan ve gerçeklikten anlatmak, izleyiciler için hakikaten fazlaca ilgi çekici bir hâle geldi.