Sanatçıların Suni Zekâlara Karşı Kullandığı Yöntemler

İnsanlığın, ilk adımlarını atan yeni bebeği suni zekâ; bilim kurgu filmlerinden bildiğimiz senaryoları canlandırmak için mi hazırlanıyor? Kimimiz bizi bekleyen geleceğin ürkütücü bulunduğunu düşünürken kimimiz heyecanla gelişimleri takip ediyor. Sanatçılar ise yerine göz koyan suni zekâlara karşı harbe hazırlanıyor olabilir.

Suni zekâya ‘bebek’ dememizin başlıca sebebi; her şeyi, ebeveyni olan insanlardan öğreniyor olması. Biz; yararlandığımız, keşfettiğimiz her suni zekâ programına, kullanımımız süresince yeni bilgiler öğretiyoruz. Görsel üreten suni zekâ programları yalnızca deneyimimizden data edinmiyor, netin uçsuz bucaksız havuzundan görselleri kendi kovasına dolduruyor.

Sanat üreticileri artık daha oldukça insana yetişebilmek için eserlerini internette sergiliyor.

Sanatçıların, sanatının yayılımı için kullandığı yeni pencere olan web; eserlerin ‘tekrardan kullanımı’ için kapıyı istemeden de olsa aralıyor. Sanatı kısa sürede toplumsal medyadan çeken suni zekâ, eserleri öğreniyor ve asla zorluk çekmeden birbiriyle kaynaştırabiliyor. Günümüz sanatçılarının bir rakibi konumuna ulaşıyor.

Görsellerin yayılmasını, medyada paylaştığımız anda kabul edebiliriz. Sanat eğitimi almış biri olarak söyleyebilirim ki artık etkileşimin sınırı yok. Görsellerimizin kullanılmasını ve çalınmasını önlemek için uyguladığımız teknikler deva olamıyor.

Bugün artık geleneksel sanat olarak adlandırdığımız resimlerin, zamanının geçtiğini duymuş olabilirsiniz.

Uygar sanatın yaşamımıza girişiyle sanatın boyutu esasen değişmişti. Kavramları tuval ve kâğıt gerektirmeden anlatabilmek, sanatın yeni öznesi oldu. Sanat evveliyatına baktığımızda sanat değişse de sanatçının bâki kaldığını görüyoruz sadece suni zekâyla bu durum, kökünden değişebilir.

Hızla gelişen teknolojinin yeni çağlarında dijital sanatı da unutmamak gerek. Dijital sanatçılar içinde da suni zekâ kullanımı, tartışılan bir mevzu; çizimlerini kendi meydana getiren sanatçılar, suni zekânın kullanımına çoğunlukla karşı görünüyor.

Sanat, uygar sanatla kavramlaşmasının arkasından “yapaylaşıyor” mu yoksa sanatçılar bu gidişe bir dur diyecek mi?

DALL-E, Stable Diffusion, Midjourney şeklinde programlar internette açık olarak bulunan görselleri kullanarak kendilerine içerik havuzları oluşturuyorlar. Bu havuzu kullanarak kullanıcılarına, gereksinim duydukları görselleri sunuyorlar.

Kullanıcı, bir elma görseli istediğinde elma görselleri içinden taramalar meydana getiren suni zekâ; görselini rönesans tablosu şeklinde isteyen bir kullanıcı için tek tıkla istediği sanat eserini oluşturabiliyor.

Binlerce kullanıcısı ve milyonlarca ürettiği emek vermesi olan suni zekâlar, saldırılara hazırlıksız yakalanmış olabilir.

Chicago Üniversitesinden Ben Zhao ve ekibinin oluşturduğu Nightshade, adını gece gölgesi nebat ailesinden alıyor. Patates filizleri şeklinde bu bitkiler azca oranda da olsa zehir içerebiliyor. Nightshade de gece gölgeleri şeklinde suni zekâların görsel havuzunu zehirlemeyi hedefliyor.

Suni zekânın elma fotoğrafları olan havuzuna bir ayakkabının girdiğini hayal edelim. Başlangıçta suni zekânın ürünlerinde büyük ölçekli problem görmeyiz. Ayakkabı sayısı arttıkça suni zekânın elma fotoğrafları bozulmaya, ayakkabı şeklinde görseller üretmeye başlayacaktır. Zehirlenme düzeyi arttıkça programın çalışamaz hâle gelmesi bile beklenebilir.

Geç kalınsa da Van Gogh’un fırça darbelerini suni zekâdan saklamak artık mümkün.

Ekibin oluşturduğu öteki program olan Glaze, sanatçıların imzası diyebileceğimiz fırça darbeleri şeklinde teknik özgünlükleri suni zekânın görmesini engelliyor. İsmi seramikte kullanılan sırlama işleminden geliyor ve Glaze de suni zekâ için resmin yüzeyini cilalanmış pürüzsüz hâle getiriyor.

Glaze’e yüklenmiş, kullanıcının toplumsal ağa bıraktığı görselde gözle görülen hiçbir değişiklik olmuyor. Resmi ‘okuyan’ suni zekâ, içeriğindeki ögeleri anlayabiliyor olsa da birebir kopyalayamıyor. Tekniğin gizlenmesiyle resimlerin özgünlüğünün korunması vadediliyor.

Ortak amaca hizmet eden son program ise Kudurru.

Açık kaynak kullanmayan suni zekâların, görselleri tam olarak nereden topladığını bilmiyoruz. Yeni çağda her gün yepyeni bir programın ortaya çıkıp sesimizi, yüzümüzü ve sanatımızı kullanımı kaçınılmaz hâle geliyor.

Kudurru adını, Mezopotamya’da bulunan ve kendisine saygı duyulmadığında kişiyi lanetleyen taştan alıyor. Program, kullananların bilgisayarlarındaki görselleri suni zekâlardan korumayı amaçlıyor.

Suni zekâların yalnızca karanlık tarafları bulunduğunu düşünmek ise haksızlık olabilir.

Bugün pek oldukça alanda yardımı dokunan suni zekâlar, gelecekte de gelişmelere öncülük edecek. Her ne kadar ‘cenk boyalarını devam eden’ sanatçılar olsa da suni zekâların ürettiklerine karşı olmayan bir grup da bulunuyor. Sanatın varlığını sürdürebileceğini, yeni sanatın ortaya çıktığını düşünen insanların yanında sanatın, ustaları yansılamak etmekle bulunduğunu öne sürenler de var.

Paylaştığımız görsel; sanat eserimiz, yüzümüz yada gün batımımız da olsa korumak ve kendimize ilişkin tutmak istiyoruz. Adobe ve Getty şeklinde büyük firmalar artık yalnızca lisanslı görüntüler mevzusunda eğitim aldıklarına dair güvence veren suni zekâ araçlarını piyasaya sürdüğünü belirtiyor. Suni zekâların ilerlemesini durdurmak, önüne geçmek istemiyor ve görsellerimizin korunduğu gelecek hayaline inanıyoruz.

Benzer öteki içeriklerimiz: