Telefonlar Niçin Kimi zaman %20’de Ansızın Kapanır?

Hepimizin başına minimum bir kere gelmiştir. Telefonunuzun şarjı %1’e düşer, ekranda kırmızı bir uyarı yanıp söner fakat siz o son mesajı atmak yada haritadan adrese son bir kez bakmak için inatla kullanmaya devam edersiniz. İşin tuhafı, telefonunuz size adeta bir jest yaparak dakikalarca daha açık kalır. Sanki “hadi son işini de hallet, seni yolda bırakmayacağım” der şeklinde.

Sadece madalyonun bir de karanlık yüzü var. Kimi zaman de telefonunuzun şarjı daha %20 şeklinde güvenli bir seviyedeyken, en eleştiri anda, mesela mühim bir telefon görüşmesinin ortasında yada acil bir durumda ansızın kapanıverir. Ne bir uyarı, ne de vedalaşma fırsatı… Ekran kararır ve siz şarj aletine ulaşana kadar telefonunuz âdeta cansız bir tuğlaya döner. Peki fakat niçin? Telefonumuzun şarj göstergesi niçin kimi zaman bu kadar cömertken, kimi zaman bu kadar acımasız olabiliyor?

Ilkin şunu bir açıklığa kavuşturalım: Her şey tahminden ibaret

Ilk olarak bilmemiz ihtiyaç duyulan en temel şey şu ki; Telefon ekranında gördüğünüz o yüzde (%) kıymeti, bataryanızın içinde kalan enerjinin kati bir ölçümü değildir.

Telefonunuzun işletim sistemi (Android yada iOS), bataryanın mevcut voltaj seviyesini ve öteki birkaç teknik veriyi çözümleme ederek kalan şarj hakkında akıllı bir tahminde bulunur. Şu demek oluyor ki telefonunuz size “şarjım %50” söylediğinde, aslen “mevcut duruma bakılırsa sanırım yarı yarıya doluyum” demekte.

E peki %1’de o denli süre iyi mi çalışıyor?

Telefonunuzun şarjı %1’e düştüğünde hâlâ çalışmasının sebebi, üreticilerin ve yazılımcıların almış olduğu minik bir önlemdir. İşletim sistemi, batarya tamamen bitip hücrelere zarar gelmesini önlemek için aslen birazcık daha hisse bırakır. Şu demek oluyor ki gösterge %0’ı yada %1’i gösterdiğinde, aslen bataryada hâlâ oldukca minik bir miktar “tampon” enerji bulunur.

Bu, size verilerinizi kaydetmeniz, son bir ileti atmanız yada şarj aletine koşmanız için tanınan bir ek süredir. Telefon, “eleştiri eşikteyim fakat senin için birazcık daha dayanabilirim” mesajı verir. Bu yüzden %1 şarjla dakikalarca kullanım birçok telefon için mümkün olmakta.

%20 şarjda niçin kapanıyor?

Gelelim aslolan can bunaltan duruma… Telefon niçin daha şarjı varken, %20 şeklinde bir seviyede ansızın kapanır? Bunun çoğu zaman iki ana sebebi vardır.

Yaşlanan ve yıpranan bataryalar

Tıpkı insanoğlu şeklinde bataryalar da zaman içinde yaşlanır. Bilhassa Lityum-İyon (Li-ion) bataryaların kimyasal yapısı her şarj ve boşalım döngüsünde oldukca azca da olsa bozulur. Yaşlanmış bir bataryanın iç direnci artar ve toplam kapasitesi düşer.

Bunu yaşlı bir sporcuya benzetebiliriz. Sakin bir ritmde yürüyebilir (telefon bekleme modundayken) fakat ansızın depara kalkması istendiğinde (mesela bir uygulama açtığınızda, oyun oynadığınızda yada kamerayı kullandığınızda) nefesi kesilir ve durmak zorunda kalır. Yaşlı batarya da tam olarak bunu yapar. Şarjı %20 şeklinde görünse de siz ani güç gerektiren bir işlem yaptığınızda voltajı ansızın eleştiri seviyenin altına düşer. Telefonun beyni de bataryayı ve kendini korumak için sistemi anında kapatır.

Bozuk batarya kalibrasyonu

Kimi zaman mesele bataryanın kendisinde değil, onu yorumlayan yazılımdadır. Telefonun işletim sistemi, zaman içinde bataryanın gerçekte ne kadar dolu, ne kadar boş olduğu konusunad şaşırabilir. Bu duruma kalibrasyon bozukluğu denir.

Yazılım, bataryanın %20 dolu bulunduğunu zanneder fakat gerçekte bataryanın içindeki enerji %2 seviyesindedir. Siz de bu yanlış bilgiye güvenerek telefonunuzu kullanmaya devam edersiniz ve ilk sıkıntılı işlemde telefon ansızın kapanır.

Bonus bir sorunumuz daha var: Soğuk havalar

Bilhassa kış aylarında dışarıdayken telefonunuzun ansızın kapandığını fark ettiniz mi? Soğuk hava, batarya içindeki kimyasal reaksiyonları yavaşlatır. Bu da bataryanın anlık olarak kafi güç üretememesine niçin olur. Şarjınız %30-40 bile olsa soğuk bir havada telefonunuz ansızın kapanabilir.

Peki bu sorunların çözüm yolları ne?

• Bataryanızı Kalibre Edin: Ayda bir kez telefonunuzun şarjını tamamen bitirip kapanmasını bekleyin ve arkasından asla kesintiye uğratmadan %100’e kadar şarj edin. Bu, yazılımın bataryanın sınırlarını tekrardan öğrenmesine destek olabilir.
• Aşırı Isı ve Soğuktan Koruyun: Telefonunuzu ne oldukca sıcak ne de oldukca soğuk ortamlarda bırakmamaya itina gösterin.
• Gerçeği Kabul Edin: Eğer telefonunuz eskimeye başladıysa ve bu mesele sık sık yaşanıyorsa, muhtemelen bataryanız ömrünü tamamlamak üzeredir. En kalıcı çözüm, yetkili bir serviste bataryayı değişiklik yapmak yada yeni bir telefona geçmektir.

Telefonumun %20’de ansızın kapanmasını iyi mi önleyebilirim?

Eğer kalibrasyon ve ısı kontrolü işe yaramıyorsa, bu durumun en yaygın sebebi fizyolojik olarak ömrünü tamamlamış bir bataryadır. En kati ve kalıcı çözüm, bataryayı yenisiyle değiştirmektir.

Batarya kalibrasyonu nedir ve hakkaten işe yarar mı?

Batarya kalibrasyonu, telefonun yazılımına bataryanın gerçek minimum ve maksimum seviyelerini tekrardan öğretme işlemidir. Bilhassa yüzde göstergesindeki tutarsızlıkları yok etmede işe yarayabilir sadece fizyolojik olarak yıpranmış ve kapasitesini yitirmiş bir bataryayı büyülü bir halde canlandırmaz.

Telefonu gece süresince şarjda bırakmak bataryaya zarar verir mi?

Çağdaş akıllı telefonlar, şarj %100’e ulaştığında güç alımını otomatikman kesen devrelere haizdir. Bu yüzden direkt büyük bir ziyanı yoktur sadece uzmanlar, bir bataryanın en sıhhatli çalmış olduğu aralığın %20 ile %80 arası bulunduğunu belirtir. Devamlı %100’de tutmak, bataryanın ömrünü kuramsal olarak bir miktar kısaltabilir.

%1 şarjla telefonu kullanmaya devam etmek zararı dokunan mıdır?

Telefon buna izin verse de bataryayı devamlı olarak tamamen tüketmek (derin boşalım), Lityum-İyon bataryalar için pek de tavsiye edilen bir durum değildir. Bu durum, batarya kimyasını daha çok strese sokarak genel ömrünü kısaltabilir. Zorunlu kalmadıkça yapmamanız önerilir.

Bu içerikler de ilginizi çekebilir: