The Queen’s Gambit Dizisinin Gerçek Hikâyesi

Netflix dizisi The Queen’s Gambit, ilkin babası tarafınca terk edilen peşinden da annesinin intiharı sonrası tek kalan Beth Harmon’ın yetimhanede erken yaşlarda satranç öğrenmesini ve durdurulamaz başarısının öyküsünü mevzu alıyor. Soğuk Cenk döneminde geçen dizi, ek olarak madde bağımlılığını ve takıntıyı konu alıyor.

Anya Taylor-Joy’un başrolünü üstlendiği yapım The Queen’s Gambit, kısa süre içinde 92 ülkede “Top 10” listesine girdi ve 63 ülkede ise 1. sıraya oturdu. Ek olarak dizi yardımıyla Google’da meydana getirilen “Satranç iyi mi oynanır?” aramaları ise son 9 senenin zirvesine ulaştı.

Temelden başlamış olalım. Dizinin de adı olan ‘The Queen’s Gambit’ ne demek?

Dizinin adı olan The Queen’s Gambit, aslına bakarsak bir satranç terimi. Her ne kadar dilimize “Kraliçe’nin Gambiti” olarak çevrilse de, Türkçe’de “Vezir Gambiti” olarak adlandırılan bir satranç açılışıdır. Türkçe’de Queen yerine Vezir, King yerine Şah benzer biçimde değişik terimleri kullanılıyor. Bu yüzden de adı Kraliçe’nin Gambiti yerine Vezir Gambiti olarak adlandırılıyor.

The Queen’s Gambit’te anlatılan öykü ne kadar gerçekti?

Netflix’te gösterime girmiş olduğu andan itibaren büyük bir ilgi gören dizi The Queen’s Gambit’in hikayesi ne yazık tam anlamı ile gerçek değil, bir tek gerçekte olan satranç oyuncularının değişik isimlerle temsil edildikleri bir yaratı. Başarıya ulaşmış dizi, daha ilkin 3 kitabı beyaz perdeye uyarlanmış olan Walter Tevis tarafınca kaleme alınan aynı ada haiz bir kitabından uyarlandı.

New York Times‘a 1983 senesinde verdiği röportajda Tevis, aynı anda hem zeka hem de bağımlılıktan beslenen Beth Harmon karakterini yaratırken rekabet dolu satranç dünyasından esinlendiği açıklamıştı.

Tevis, 60’lı yıllarda satranç sahnesinde etken olan büyük ustalardan Bobby Fischer, Boris Spassky ve Anatoly Karpov‘dan esin alarak The Queen’s Gambit romanını ve Beth Harmon karakterini kaleme aldı. Sadece bu usta adlar kitapta yada dizide görünmüyor, bundan dolayı kendi isimleriyle hikayeye dahil olmak yerine yerine kurgusal karakterler olarak kitaba ve diziye dahil edilmişler.

Beth’in satranç efsanesi Bobby Fischer ile benzerlikleri:

3 büyük ustanın arasından Beth’in hayatına ve kariyerine en oldukça benzeyen şahıs ise Bobby Fischer. Babasız büyüyen Fischer, tıpkı Beth benzer biçimde herhangi bir eğitimi yokken 6 yaşlarında öğrendiği satrançta başarı basamaklarını tek tek tırmandı. Ek olarak Beth’in ufak yaşta hızlıca ilerlediği benzer biçimde Fischer da genç yaşta ustalaşıp hemen hemen 14 yaşlarında ABD’nin en genç şampiyonu ve 15 yaşlarında ise satranç tarihinin en genç büyükustası olmuştu.

Beth ve Fischer’in genç kabiliyetler olmalarının yanı sıra aralarında başka benzerlikleri de var. Her ikisi de Rusya’da meydana gelen büyük turnuvalarda oynamak için Rusça öğrendi. Bunun haricinde ikisi de 1967 senesinde ABD şampiyonluk unvanını kazanmıştır. Her ikisi de çeşitli sorunlardan muzdaripti: Fischer akıl sağlığı yerine değildi, Beth ise madde bağımlılığı yaşıyordu.

Kitabın yazarı Walter Tevis, bağımlılıkla mücadelesini The Queen’s Gambit’te işledi:

Hemen hemen ufak bir kız olan Beth, yetimhanede her gün verildiği için xanzolam adlı yeşil kapsüllü kurgusal bir ilaca bağımlı olduğu gösteriliyor. Tevis, karakterinin bu yönünü yazarken uyuşturucuyla ilgili kendi deneyimlerinden yararlandı.

Tevis, 1983’te New York Times’a verdiği röportajda “Gençken, bana romatizmal kalp teşhisi konuldu ve hastanede ağır dozlarda ilaçlar verildi. Romanda Beth’in uyuşturucu bağımlılığı buradan kaynaklanıyor” demişti. Hikayenin bu kısmını yazarken oldukça fazla rüya gördüğünü ve zorlandığını da eklemişti.