Türkiye’de Geçen Bir Black Mirror Kısmı Yazdık!

Dizinin yaratıcısı Charlie Brooker, ChatGPT ile bir bölüm yazmayı denediğini sadece çıkan sonucu beğenmediğini dile getirmişti. Kim bilir kullanmayı bilmiyordur fakat bir gerçek var ki yeni sezonun bölümlerini ChatGPT yazsa oldukça daha iyi bölümler izleyebilirdik. En azından biz bu denememizde, {hiç de} kötü olmayan bir netice elde ettik.

Editör notu: ChatGPT-4’ten Black Mirror tarzında, Türkiye’de geçen, kutuplaşma hakkında bir hikâye yazmasını istedim. Temel hikâyeye bir müdahalede bulunmadım. Anlatış şeklini iyileştirmesini ve bazı kısımları detaylandırmasını istedim, toplamda üç kez aynı hikâyeyi sundu ve bunlar arasındaki kaliteli kısımları harmanlayarak bir tüm haline getirdim. Görseller içinse **Midjourney ve Microsoft Bing’**den yararlandım.
Yıl 2035. Türkiye sokakları karışık. Siyasal kutuplaşma, her insanın üstüne bir ağırlık şeklinde çökmüş durumda.

Hükûmetin kurduğu “Birleştiriciler” adlı teknoloji grubu, kutuplaşmayı sonlandırabilecek bir teknoloji olan Polarize’ı geliştirmiştir.

Suni zekâ tabanlı Polarize, genetik kodları ve kişinin geçmiş yaşantısını okuyarak politik eğilimleri belirliyor ve köktencilik düşünceye haiz kişilerin kutuplaştırıcı yanlarını siliyor. Algoritmasının işleyişi ise yalnız bu teknoloji grubunun bilmiş olduğu bir sır.

Vatandaşların tamamı, adeta bir kimlik kartı şeklinde olan kontakt lensleri kullanıyor.

Mecburi olan bu lensler vasıtasıyla insanoğlu hem toplumsal medyada eğleniyor hem uzaktan çalışıyor hem de gündemi takip edebiliyor. Artık ne cep telefonu ne de tv var. Bu lensler çıkarıldığı takdirde polis departmanları harekete geçerek o bireyi tutukluyor. Polarize yazılımının bu lenslere yüklenmesi planlanıyor.

Zeynep adındaki genç, yetenekli ve idealist bir yetişmen; Birleştiriciler’e yeni katılıyor.

Toplumdaki kutuplaşmayı önleyecek bir teknolojiye katkıda bulunmanın hayaliyle işe girdi. Sadece Polarize’ın ne işe yaradığını tam olarak öğrenme fırsatı bulduğunda, bu teknoloji hakkında değişik düşüncelere haiz olmaya adım atar.

Polarize, aslen insanları iki gruba ayıran ve herkesi “biz” ve “onlar” şeklinde etiketleyen bir programdır. Hükûmetin politik eğilimlerine uymayanların beyinleri, algoritmalara maruz kalmış olarak tek bir siyasal görüş altında birleştirilmeye çalışılıyor. Zeynep, bu durumun farkına varır ve buna engel olmak için harekete geçer. Gizlice yeni bir algoritma üstünde çalışmaya adım atar.

Zeynep, bir taraftan da Birleştiriciler’in baş mühendisi Ahmet’in, Polarize’ı kamuoyuna tanıtmak için düzenlemiş olduğu basın toplantısını izler.

Ahmet, Polarize’ın cemiyet üstündeki pozitif etkilerinden bahsederken, Zeynep ise yalanları bilmiş olduğu için acı çekmektedir.

Zeynep, en yakın arkadaşı Anıl’a, Polarize’ın özgür düşünceyi engellemiş olan bir denetim mekanizması bulunduğunu anlatır. Anıl, Zeynep’in endişelerini anlamış olur ve ona destek verir. İkisi beraber, Polarize’ın algoritmasını değiştirebilmek için gizlice çalışmaya başlarlar.

Fakat vakit onların lehine işlememektedir. Polarize, beklenmedik bir halde erkenden halka sunulur.

Her insanın indirip yüklemesi mecburi olan Polarize uygulaması, insanlara tek bir fikri yavaş yavaş empoze etmeye adım atar. İlk günlerde hiçbir değişim olmamış şeklinde hissedilir sadece seneler içinde oldukça sayıda görüntü izletilerek ülkede her şeyin yolunda olduğu izlenimi verilecektir.

Seneler geçer. Polarize hakkaten de karşıt görüşteki insanların politik eğilimlerini değiştirir ve hükûmetin iyi işler yaptığına dair başarıya ulaşmış bir kurgu oluşturur. Bu süreçte Zeynep ve Anıl da lens takmak zorunda oldukları için ister istemez Polarize’a maruz kalmışlardır.

Polarize, toplumda o beklenen birlik ve bütünlüğü yaratmıştır.

Fakat bunun bedeli, tüm bireylerin tek tip politik duruşa haiz olmalarıdır. Değişik düşünceye yer yoktur artık. Anıl da Polarize’ın tesiri altında kalmış olarak Birleştiriciler’i destek sunar hale gelmiştir.

Zeynep ise daha ilkin bilmiş olduğu gerçekler sebebiyle Polarize’ın tesiri altına girmemiştir. Anıl’ın kendisini Birleştiriciler’e ispiyonlamasıyla beraber, o artık bir kaçaktır. Fakat vazgeçmez. Seneler geçse de geliştirmeye devam etmiş olduğu algoritmasının üstünde çalışmaya devam eder.

Zeynep, güvenilmiş olduğu azca sayıda kişiden oluşan bir hacker grubu ile iş birliği yapar.

Bu yeni ekiple beraber, algoritmasını oluşturma süreci hızlanır. Daha süratli ve etkili çalışırlar. Artık Polarize’a karşı bir şansları bulunduğunu hissederler. Algoritmalarına “Ayna” adını verirler.

Ve nihayet, Zeynep ve hacker ekibi, Polarize’ın altyapısına sızmayı başarır.

Toplumdaki her ferdin ekranında ansızın bir ileti belirir: “Birazdan yeni algoritmamız olan ‘Ayna’yı tanıtacağız. Bundan sonrasında Polarize’ın yerini alacak. Ayna, bir manipülasyon aracı değil; insanlara gerçeği, insanlık değerleri arasındaki karmaşık bağları daha net gösteren bir yazılımdır.”

*
*

Zeynep devam eder. “Son 3… 2… 1… Artık Polarize’ın size gösterdiği düzmece dünya yok. Bunun yerine, kendinizi karşıt görüşte olduğunuz insanoğlunun bakış açısından görmüş olacaksınız. Ayna, aslen bir empati aynası. Kendinize kendi gözünüzden değil, asla anlaşamadığınız insanların bakış açısından bakıp onlara da hak vererek kendi yanlışlarınızı görebileceksiniz.”

*
*

Zeynep’in sesi yüksek ve keskin bir halde duyulur: “Ihmal etmeyin, bunca yıl gördüğünüz pozitif şeyler Polarize tarafınca yaratıldı ve yalnız Ayna tarafınca gerçek görüntüleri görebilirsiniz. Eğer derhal şimdi hepimiz lensini çıkarıp gerçek dünyaya bakarsa hiçbir şeyin yolunda gitmediğini görebilirsiniz. Lensleri çıkardığınızda tutuklanmayacaksınız, şu sebeple 100 milyon insan aynı anda bunu meydana getirecek.”

Aynaların içine bakan halk, kendi politik düşüncelerinin ve toplumun kutuplaşmasının gerçek yüzünü görür. Sadece seneler süresince Polarize yüzünden yıpranan halkın ruhsal ve fizyolojik olarak toparlanması kolay olmayacaktır.

Ayna, her bir kişinin kendi politik görüşlerini ve değerlerini düşünmesini, sorgulamasını sağlar. Bu yüzleşme, toplumun karmaşık ve çeşitli düşüncelerinin bir yansımasıdır.

Zeynep, halkın “Ayna”yı iyi mi kullandığını ve Ayna’nın kutuplaşmayı azaltmada iyi mi etkili bulunduğunu gözler. Ayna, insanların kendi inançlarını ve değerlerini sorgulamasını sağlar, başkalarının inançlarını ve değerlerini anlamasını sağlar.

Zeynep’in gözlerindeki kararlılık, düşüncelerinin derinliklerine kadar inanılan bir vizyonun parıltısıdır.

Son sözlerini söylerken, sesi titrek fakat kararlıdır: “Bizim yarattığımız bu Ayna, gerçek bir değişimin başlangıcı olabilir,” diye bağırır. “Fakat sonuçta, gerçek değişiklik bizim elimizde. Kendimize dürüst bir halde bakmalı, anlamalı ve saygı göstermeliyiz. Bir tek bu şekilde kutuplaşmayı aşabilir ve toplumumuzu birleştirebiliriz.”

“Empati Aynası, sizin yerinize politik yargılarda bulunmaz,” diye devam eder. “Aksine, sizleri başkalarının bakış açısından dünyayı görmeye, anlamaya çağrı eder.”

Bu ifadeleri toplumda büyük bir çalkantıya neden olur. Empati Aynaları, her bir kişinin karşıt politik görüşlere haiz bir kişinin bakış açısından dünyayı görme fırsatı sunar.

Birleştiriciler bu durumu yalnız izlemekle yetinir, ani bir aydınlanma yaşayan topluma karşı yapabilecekleri bir şeyin olmadığını fark ederler ve ülkeden kaçmak için her şeyi yaparlar.

Son sözlerini ekler Zeynep: “Empati Aynası, bizim kutuplaşmış bir toplumda birbirimizi anlamanın bir yolu olabilir. Fakat sonuçta, gerçek değişiklik bizim elimizde. Empati Aynası’nı kullanmalı, başkalarının deneyimlerini anlamalı ve saygı göstermeliyiz. Bir tek bu şekilde kutuplaşmayı aşabilir ve toplumumuzu birleştirebiliriz.”

Bu cümleler, halkın zihninde yine yine yankılanır.

– SON –

Editör notu: Söz mevzusu teknoloji için niçin Polarize adını seçtiğini düşününce güneş gözlüklerindeki polarize ile alakası bulunduğunu sandım. Zararı olan ışıkları engellemekle zararı dokunan düşünceleri bağdaştırdığını varsaydım sadece sonrasında kelimenin aslolan anlamını hatırlayınca bu ismin kusursuz olduğuna karar verdim; polarize, aslen Fransızca “kutuplaştırmak” fiilinden alıntı. Ayna adını ise Black Mirror’ın Kara Ayna anlamına gelmesinden dolayı kullanmış olabilir. Empati odaklı ilerlediği için “Ayna” fikriyle bağlantı yaratması oldukça başarıya ulaşmış.