Türkiye’de Niçin Uzun Burunlu Tır Yok?

Hem filmlerde hem oyunlarda karşılaştığımız bu tırlar, ABD’ya özgüdür ve çoğunlukla orada görürüz.

Bizdeki tırlar ise kısa burunlu, daha klasik bir formdadır. Peki niçin devletimizde Amerikan tırları tutmamış olabilir?

Ilk olarak ülkemizdeki karayolu ağı, bilhassa Avrupa’nın öteki ülkeleriyle kıyaslandığında daha dar, dolambaçlı ve kent içi yollarla dolu.

Uzun burunlu tırlar (konvansiyonel), Amerikan yollarına daha uygun olup geniş, düz ve uzun mesafeli otoyollar için tasarlanmıştır. Türkiye’de dağlık araziler, sıkışık kent merkezleri ve dar otoyol yapıları sebebiyle kabin üstü tırlar, daha ergonomik bir kullanım sağlıyor.

Ek olarak uzun burunlu tırlar, ülkemizin dar ve yoğun kent içi trafik düzenlerinde manevra yapma açısından güçlük çıkarabilir. Şehirlerdeki dar sokaklar, keskin virajlar, park alanlarının kısıtlı olması, burunsuz tırların daha kolay yönetilmesini sağlıyor.

Türkiye’de karayolu taşımacılığında taşıtların maksimum uzunluk, genişlik ve ağırlık limitleri, Karayolu Trafik Yönetmeliği ile sıkı bir halde düzenlenmiştir.

Bu düzenlemelere bakılırsa bir tırın toplam uzunluğu belirli sınırlara tabidir. Bu sınırlamalar çoğu zaman hem kent içi hem de şehirlerarası taşımacılıkta uygulanır. Burunsuz tırlar, toplam uzunluk sınırlaması içinde daha uzun bir yük taşıma kapasitesi sunuyor. Uzun burunlu tırlar ise ön taraftaki uzun yapı sebebiyle bu sınıra daha süratli ulaşır, bu da yük taşıma kapasitesini azaltır. Aslına bakarsak uzun burunlu tırların devletimizde tercih edilmemesinin mühim sebeplerinden birisi de bu boyutları.

Düzgüsel bir tır, aynı toplam uzunluk içinde daha çok yükleme alanı sunarken uzun burunlu bir tırda bu alan burun yapısı sebebiyle azalıyor. Bu, lojistik firmaları için ekonomik açıdan daha azca verimli olabilir bu sebeple aynı seferde daha azca araç-gereç taşımak zorunda bırakılırlar.

Uzun burunlu tırlar, daha iyi bir aerodinamiğe haiz.

Düzgüsel tırlar, kent içi kullanımda daha kompakt ve manevra kabiliyeti yüksek olabilir sadece hava direnci açısından uzun burunlu tırlara kıyasla daima avantaj sağlamazlar. Uzun burunlu tırlar, bilhassa uzun mesafelerde aerodinamik olarak daha verimlidir ve daha düşük yakıt tüketimi sağlar.

Türkiye’de yakıt tutarları yüksek olduğundan taşımacılık şirketleri yakıt verimliliğini göz önünde bulunduruyor. Burunsuz tırlar, daha azca yakıt tüketimi yardımıyla taşımacılık maliyetlerini düşürüyor ve firmalar için daha kârlı hale geliyor.

Türkiye ve Avrupa’da burunsuz tırlar, daha oldukça kent içi ve dar yollarda kullanım kolaylığı sağlamış olduğu için tercih ediliyor. Uzun burunlu tırlar, daha geniş yollarda ve uzun mesafeli taşımacılıkta avantaj sağlamış olduğu için Şimal ABD şeklinde ülkelerde daha yaygın.