Vites Değişiklik yapmak İçin En Uygun Devir Nedir?
Vites kutusu olarak da adlandırılan şanzıman, en rahat tabiri ile motorda oluşan enerjinin tekerleklere aktarılmasını elde eden bir parçadır. İçerisindeki miller, dişliler ve vites çatalı yardımı ile tekerleklere, sürücünün istediği sertlik ve oranda güç aktaran şanzıman oldukça yaşamsal bir rol üstüne alıyor. Bu mühim parça sürüş stiline gore değişik şekillerde kullanılabiliyor. Peki vites değiştirebilmek için en uygun devir nedir? Gelin hep birlikte inceleyelim.
Şanzıman ya da bir öteki adı ile vites kutusunun zamanı neredeyse otomobiller kadar eskiye dayanıyor. Günümüzde artık pek oldukca şahıs otomatik ya da yarı otomatik şanzımanları tercih etmeye başlamış olsa da hâlâ manuel şanzımanlı vasıta kullanmak isteyen birçok ‘petrolhead‘ bulunuyor.
Manuel vasıta kullanan kişiler içinde uzun süreden beri süregelen tartışmalardan bir tanesi de devamlı ‘en uygun vites değişiklik yapma devri‘ olmuştur. Ikimiz de sizlerle beraber bu soruya cevap bulmaya çalışacağız.
Otomobiller için uygun vites değişiklik yapma devri; çevre koşulları, sürüş seçimi ve motor gücüne gore farklılık izah edebilir.
Ilk olarak bu probleminin tek bir cevabı olmadığını söyleyerek içeriğimize başlamış olalım. Vites değişiklik devri; aracın kullanım amacı, motor gücü, yakıt tipi, yol koşulları, sürüş seçimi ve birçok değişik dış etmen sebebiyle değişkenlik gösteriyor. Bu yüzden en uygun vites değişimi için tek bir motor devrini imlemek yanlış olacaktır. Sadece değişik koşullara gore ve markaların verilerine gore bazı aralıklar yakalamak mümkün.
İlk olarak, eğer daha ekonomik bir sürüş amaçlıyorsak yüksek devirlerden uzak durmamız gerekiyor. Mümkün olduğunca daha sakin bir sürüş ile beraber yavaş bir hızlanmanın peşinden durağan(durgun) sürat ile seyretmek ve sık frenlemeden kaçınmak yakıt tüketiminizi belirli bir seviyenin altında tutacaktır.
Yakıt ekonomisi için yüksek devirlerden kaçınmak oldukça mühim.
Bu yavaş hızlanma sürecinde oldukça yüksek devirlere çıkılmadan yapılacak vites değişimlerinin de tesiri oldukça büyük. Vites değişimleri maalesef araçtan araca değişkenlik gösterdiği için net bir devir söylemek oldukça güç.
Sadece hızla gelişen teknolojinin de gelişmesi ile beraber artık yeni modellerde ekonomik sürüş için araçlar, gösterge paneli üstünden vites düşürme ve artırma mevzusunda sürücülerini uyarıyor. Bu ikazlar dikkate alınarak yapılacak vites değişimleri size oldukça ekonomik bir sürüş sunacaktır.
Öteki taraftan maalesef her araçta bu ikazları göremiyoruz. Bu tür araçlarda daha ekonomik vites değişimi için ise aracın dişli oranları ve yol koşullarının yanı sıra benzinli ya da dizel olmasına bağlı olarak 2000 ila 2500 devir bandında vites değişiklik yapmak sizlere en ekonomik sürüşü sunacaktır. Doğal ki bu söylediklerimizin her araçta değişik bulunduğunu bir kere daha hatırlatmakta yarar görüyoruz.
Performanslı sürüş için şimdiye kadar duyduklarınızı bir kenara bırakın.
Performans cephesine geçtiğimizde ise durum oldukca daha değişik. Bu mevzuda maksimum tork devrinde ya da maksimum güç devrinde vites çoğaltmak benzer biçimde seçenekler öne sürülse de en iyi hızlanma için bundan oldukca daha karmaşık bir yol izlenmesi gerekiyor. En iyi şekilde hızlanma için tekerleklere maksimum averaj tork iletilecek şekilde vitesi değiştirmeniz gerekiyor.
Peki nedir bu maksimum averaj tork ve iyi mi hesaplarız?
Bunu hesaplamak için ilk olarak aracınızın tork ve güç eğrilerine ulaşmanız gerekiyor. Bunun yanı sıra vites oranları, lastik ebadı, her viteste elde edilmiş maksimum tork ve maksimum hız verilerini bir araya getirilerek bir grafik oluşturmak gerekiyor. Oluşturulan “tekerleklere iletilen tork ve hız grafiği”, aracınız için en uygun vites değişiklik noktaları için mühim bir pusula olacaktır.
En iyi hızlanma için maksimum averaj tork değerlerini hesaplamak ve kovuşturmak gerekiyor.
Bu grafikteki kesişim noktaları sizlere en iyi hızlanma için vites değişiklik noktalarını veriyor. Bir başka deyişle; yükselteceğiniz vitesteki tork miktarı, şu anda bulunduğunuz vitesteki tork miktarından fazla ise vitesi artırmanız gerekiyor. Bu durum bununla birlikte vites düşürmek de ilgilendiriyor oluyor. Aksi hâlde haiz olduğunuz torku optimum seviyede bir sonraki vitese aktarmanız mümkün olmuyor.
Paylaşılan grafiklerden de anlaşıldığı suretiyle, en iyi vites değişiklik noktası maalesef aracın maksimum tork ürettiği devir değil. Ek olarak her bir vites için en uygun değişiklik devri de farklılık gösteriyor.
Anlayacağınız benzer biçimde bunun bir ezberi yok. Lastik ebadınızın bile mühim olduğu bu hesaplamalar oldukça karışık gelebilir sadece bir ustalaşmış ile beraber aracınızın en uygun vites devirlerini hesaplamak mümkün.
Araçlarımızı oldukca sevdiğimiz ve onları en iyi şekilde kullanmak istediğimiz bir gerçek. Bu ise maalesef dışarıdan görünmüş olduğu kadar rahat bir şey değil. Gördüğünüz benzer biçimde oldukca fazla araştırma ve hesaplama gerekiyor. Peki siz en uygun vites değişiklik yapma devri hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlar kısmında bizimle paylaşabilirsiniz.
