Suni Zeka Nedir? En Yaygın 5 Suni Zeka Örneği

Hakkında meydana getirilen öngörüler yardımıyla münakaşa ve haber mevzusu haline gelen suni zekanın popülaritesi giderek süratli bir halde artıyor. Suni zeka, bazılarına göre büyük bir tehdit unsuru, bazılarına göre ise büyük bir fırsat olarak görülüyor.

Bu yazımızda sizin için suni zeka nedir sorusunu cevapladıktan sonrasında suni zeka ne vakit ortaya çıktı, suni zeka emekleri iyi mi ilerledi, suni zeka türleri ve örnekleri nedir şeklinde soruları en kolay haliyle yanıtlıyoruz.

Suni zeka nedir?

İngilizcedeki adıyla Artificial intelligence (AI) olan suni zeka en kolay tanımıyla bilgisayarlara normalde insan zekasına gereksinim duyulan işleri kolayca yaptırma teknolojisine verilen addır.

Herhangi bir girdi sağlamadan kendisi sonuçlara varan, bağlantılar kuran, sorunları bulup onları otomatikman çözebilen bir sistem olan Suni Zeka, büyük bir oranda veri işleyerek ve daha önceki verileri tanıyarak belirli görevleri yerine getirecek şekilde eğitilebilecek bir yapıya haizdir. Suni zeka denilince ilk olarak akıllara insan benzeri robotlar gelse de aslına bakarsak insanların yerini almak suretiyle tasarlanmamıştır. Aksine insanlara çeşitli alanlarda katkı sağlamak ve insanların kabiliyetlerini büyük bir seviyede geliştirmek suretiyle tasarlanmıştır.

Suni zeka ne vakit ortaya çıktı?

Suni zeka teriminin düşünce babası Alan Mathison Turing, “Makineler düşünebilir mi?” sorunsalını gün yüzüne çıkartıp makinelerin zekasını münakaşa mevzusu yapmıştır. 1943 senesinde II. Dünya Savaşı esnasında Kripto analizi doğrusu mesajların deşifre edilmesi ihtiyacıyla üretilen cihazlar yardımıyla de suni zeka terimi ortaya çıkmıştır.

“Suni zeka” adı ise resmi olarak ilk kez 1956 senesinde bir konferansta John McCarty tarafınca ortaya atılmıştır ve temelleri oluşturulmuştur. Şu demek oluyor ki McCarty’nin suni zeka teriminin isim babası bulunduğunu söyleyebiliriz. 1959 senesinde ise Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde John McCarty ve Marvin Minsky tarafınca ilk suni zeka laboratuvarı kurulmuştur.

Suni zeka emekleri iyi mi ilerledi?

1950’lerde yürütülen suni zeka emekleri sorun çözme şeklinde mevzular üstünde yoğunlaştı. 1960’larda ise ABD Müdafa Bakanlığı bu türdeki çalışmalara ilgi duydu ve insanların yapmış olduğu şeyleri yansılamak etmesi için bilgisayarları eğitmeye başladı.

Örnek verecek olursak ileri teknoloji müdafa projelerini yürüten ABD’ne bağlı bir devlet kurumu olan DARPA 1970’lerde sokakların haritalanması projesini suni zeka yardımıyla tamamladı ve Siri, Alexa yada Cortana şeklinde asistanlar hemen hemen piyasada yokken 2003 senesinde akıllı kişisel asistanlar üretti.

Suni zeka türleri nedir?

• Salt Tepkisel
• Limitli Bellek
• Zihin Teorisi
• Öz farkındalığı olan

Salt Tepkisel:

Salt tepkisel suni zeka, suni zekanın en kolay formudur. Çevresinde olan ve durumları algılar ve bunlara gore davranış sergilerler. Herhangi bir belleğe haiz değillerdir bu yüzden detayları kaydedemezler. Bellekleri olmadığı için geçmiş bilgilere gore hareket edemez ve anıları şekillendiremezler. Yalnız tek bir alanda uzmanlaşabilirler. Bu suni zeka türüne satranç şampiyonu Kasparov’u yenen DeepBlue adındaki bilgisayarı örnek olarak verebiliriz.

Limitli Bellek:

Limitli hafızaya haiz suni zekalar geçmişte olan detayları toplar ve daha evvelinde programlanmış olan bilgilerin üstüne ekleme yaparlar. Kafi belleğe sahiplerdir ve bunun yardımıyla tüm detayları biriktirerek en uygun eylemi gerçekleştirirler. Bu tür suni zekaya sürücüsüz araçlar ve kişisel sanal asistanlar örnek olarak verilebilir.

Zihin Teorisi:

Etrafındaki insanların hareketlerini ve duygularını anlayabilen bir suni zeka türüdür. Toplumsal olarak etkileşime girebilir, beklentileri ve niyetlerin ne işe yaradığını anlayabilirler. Bu suni zeka türü üstünde emek harcamalar hala devam ediyor ve ileriki zamanlarda gerçekleşmesi umut ediliyor. Yıldız Wars evrenindeki R2-D2 ve C-3PO robotları ve ‘I, Robot’ filmindeki Sonny bu türdeki suni zekaya örnek verilebilir.

Öz farkındalığı olan:

Benliğinin farkına varıp kendisiyle ilgili her şeyi bilirler ve data verebilirler. İçinde bulundukları durumu çözümleme edebilir, başkalarının hislerini tahmin edebilir ve yaşanmış olan vakalar hakkında sonuçlar çıkartabilirler. Bilgili, akıllı ve duyarlı olan bu tür, makinelerin gelecek jenerasyonu tanımlanıyor. Ex Machina filmindeki Eva ve Detroit: Become Human oyunundaki karakterleri örnek olarak gösterebiliriz.

Günümüzün en yaygın suni zeka örnekleri:

• Sesli asistanlar
• Otonom sürüş sistemleri
• Toplumsal medyalardaki haber akışları
• Müzik ve medya akış hizmetleri
• Sıhhat sektörü

Sesli asistanlar:

Akıllı telefonlar bugün haiz olduğumuz en olmazsa olmaz teknoloji ürünü haline geldi ve neredeyse daima kullanıyoruz. Bir akıllı telefon kullanıyorsanız bilincinde olsanız da olmasanız da suni zeka ile etkileşime giriyorsunuz. Google Asistan, Alexa ve Siri şeklinde sesli asistanlar şeklinde belirgin suni zeka özelliklerinden, kameradaki portre modu şeklinde o kadar da belirgin olmayan özelliklere kadar suni zeka her gün hayatımızı etkiliyor.

Otonom sürüş sistemleri:

Suni zekadan bahsetmişken, bu değişen teknolojinin akıllı otomobil üreticilerinin suni zekayı kullanarak yaptıklarından daha iyi ve daha belirgin bir örneği yoktur. Yalnız birkaç yıl ilkin otopilot bir otomobil bir rüyaydı, sadece şimdi Tesla şeklinde firmalar büyük seviyede ilerleme kaydetti.

Toplumsal medyalardaki haber akışları:

Her insanın Feysbuk, Instagram, Snapchat yada Twitter şeklinde toplumsal medyalardan minimum bir hesabı vardır. İşte bu şeklinde uygulamalarda da suni zekanın izlerini görebiliriz. Haber akışlarından, bu uygulamalardan aldığınız bildirimlere kadar her şey suni zeka tarafınca düzenlenir. Suni zeka geçmiş davranışlarınızı, web aramalarınızı, etkileşimlerinizi ve bu web sitelerinde yaptığınız her şeyi belleğine alır ve sizin için uyarlar.

Müzik ve medya akış hizmetleri:

Suni zekanın hayatımızı iyi mi etkilediğinin bir başka mükemmel örneği günlük olarak kullandığımız Spotify, Netflix yada YouTube şeklinde müzik ve medya akış hizmetleridir. Mesela suni zeka yardımıyla Spotify, dinlediğimiz şarkılardan müzik zevkimizi çözümleme edip bizlere tavsiyeler sıralaması sunması yada YouTube ve Netflix’in ilgimizi çekecek videoları bulup bizlere önermesi bunun en belirgin örneklerindendir.

Sıhhat sektörü:

Suni zeka kullanımı, sıhhat hizmetlerine yeni bir boyut kazandırdı. Suni zeka ile çalışan makinelerin piyasaya sürülmesiyle hastalıkları saptamak daha kolay hale geldi. Ek olarak suni zeka, tedavi süreçlerini daha kolay hale getirmede mühim bir görevi vardır. Hastaneler ve sıhhat merkezleri, araştırmadan hastalıkların tespitine kadar her şeyi kolaylaştırmak için suni akıllı teknolojilere haiz.